Ochrona przyrody

Istniejące formy ochrony przyrody

w Nadleśnictwie Miradz

1. REZERWATY  PRZYRODY

·         Rezerwat faunistyczny „Nadgoplański Park Tysiąclecia”. Po raz pierwszy utworzony w 1967 roku mocą zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Obecnie istnieje na podstawie Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 14 kwietnia 2014 r. Z ogólnej powierzchni rezerwatu, która wynosi 1988,61 ha na terenach administrowanych przez Nadleśnictwo Miradz znajduje się 215,18 ha. Jest to rezerwat chroniący mozikę ekosystemów wodno – błotnych, łąkowych oraz leśnych z całą różnorodnością flory i fauny, zwłaszcza awifauny. Rezerwat położony jest na terenie gminy Kruszwica (powiat inowrocławski) oraz gminy Jeziora Wielkie (powiat mogileński).

·         Rezerwat leśny „Ostrowo”. Utworzony został w 1977 roku w celu ochrony miejsc lęgowych czapli siwej (Ardea cinerea). Całość rezerwatu to powierzchnia leśna, która wynosi 13,89 ha. Powstał na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 04.04.1977 r MP nr 10 poz. 64. Do lutego 2017 r. rezerwat nosił nazwę "Czapliniec Ostrowo". Był to rezerwat faunistyczny gdyż do 2003 roku gniazdowały tam czaple. Ze względu na brak pierwotnego obiektu ochrony Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy wydał zarządzenie (z dnia 22 lutego 2017 r.) w sprawie zmiany nazwy i celu ochrony przedmiotowego rezerwatu. Obecnie celem ochrony rezerwatu jest zachowanie naturalnie kształtującego się drzewostanu. Rezerwat położony jest na terenie gminy Strzelno.

2. PARKI KRAJOBRAZOWE

W zarządzie nadleśnictwa znajduje się 543 ha z liczącego 9982,71 ha Parku Krajobrazowego „Nadgoplański Park Tysiąclecia”. Utworzony w 1992 roku park stanowi ochronę nie tylko dla ogromnego bogactwa ptaków lęgowych i przelotnych, dla cennych i rzadkich zbiorowisk roślinnych ale także dla wartości kulturowych i historycznych Kujaw. Region ten jest związany z początkami państwowości polskiej. Zachowało się tutaj wiele zabytków kultury z czasów istnienia organizacji plemiennej Goplan oraz z okresu wczesnopiastowskiego. Ponadto warto nadmienić, że teren parku jest ostoją ptasią o randze europejskiej. Istnieje na mocy Rozporządzenia Nr 30/2004 Wojewodzy Kujawsko-Pomorskiego z dnia 2 listopada 2004 w sprawie Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia (Dz. Urz. Woj. Kuj-Pom. Nr 111, poz. 1889). Park Krajobrazowy w rozległym swoim zasięgu położony jest na terenie gmin: Kruszwica, Jeziora Wielkie oraz Piotrków Kujawski.

3. OBSZARY  NATURA 2000

·         Ostoja Nadgoplańska (PLB040004). Obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) o powierzchni 9815,80 ha, z czego na terenie Nadleśnictwa Miradz znajduje się 495,75 ha. Jest to ostoja ptasia na terenie której wystepują co najmniej 24 gatunki ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG (zwanej Dyrektywą Ptasią). Obszar posiada Plan Zadań Ochronnych - zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 1 lutego 2016 roku.

·         Jezioro Gopło (PLH040007). Jest to obszar ochrony siedlisk o powierzchni  13459,42 ha. Na terenie nadleśnictwa obszar ten zajmuje 1365,49 ha. Głównym celem ochrony jest występujące spektrum fitocenoz: rozległe szuwary, wilgotne łąki, wilgotne lasy łęgowe ale także bory sosnowe, murawy napiaskowe, śródwydmowe oczka wodne z formującymi się torfowiskami. Obszar posiada Plan Zadań Ochronnych - zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 18 marca 2014 r. zmieniony zarządzeniem z dnia 23 września 2015 r.

·         Pojezierze Gnieźnieńskie (PLH300026). Obszar ochrony siedlisk o powierzchni 15922,12 ha z czego na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Miradz znajduje się 3301,79 ha.  Obszar “Pojezierze Gnieźnieńskie” jest ważny dla zachowania zbiorowisk łąkowych, torfowisk oraz zbiorowisk leśnych, zwłaszcza fitocenoz świetlistej dąbrowy, kwaśnej dąbrowy, grądów środkowoeuropejskich oraz łęgów. Na obszarach wyżej wymienionych siedlisk spotykamy np. dzięcioła średniego Dendrocopos medius, dzięcioła czarnego Dryocopos martius,  żurawia Grus grus itd. Powyższe gatunki ptaków wymienione są w Załączniku I tzw. Dyrektywy Ptasiej. Obszar posiada Plan Zadań Ochronnych - zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2014 r. zmieniony zarządzeniem z dnia 2 września 2015 r.

4. OBSZAR  CHRONIONEGO  KRAJOBRAZU

Obszar Chronionego Krajobrazu Lasów Miradzkich powołany przez Wojewodę Bydgoskiego dnia 14 czerwca 1991 roku. Obecnie istnieje na mocy Uchwały Nr XI/252/19 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 21 listopada 2019 r. Położony jest naterenie gmin: Jeziora Wielkie, Mogilno i Strzelno w powiecie mogileńskim. Na terenie Nadleśnictwa Miradz obejmuje on powierzchnię 5684,13 ha, przy powierzchni ogólnej  7272,33 ha. Głównym zadaniem tej formy ochrony jest pełnienie funkcji korytarza ekologicznego, który łączy cenniejsze przyrodniczo obiekty w jeden spójny system ekologiczny. Czynna ochrona ekosystemu realizowana jest w ramach racjonalnej gospodarki leśnej, która polega na zachowaniu różnorodności biologicznej siedlisk rejonu Pojezierza Gnieźnieńskiego.

5. POMNIKI  PRZYRODY

Na terenie Nadleśnictwa Miradz występuje 54 obiekty chronione (42 pozycje wg. rejestrów) w formie pomników przyrody. Są to głównie pojedyncze drzewa, dalej wymienić należy grupy drzew, 1 głaz narzutowy oraz 1 powierzchniowy pomnik przyrody. Jest to drzewostan dębu szypułkowego (Quercus robur) w wieku pow. 230 lat o powierzchni 11,84 ha. Drzewostan ten został sklasyfikowany jako siedlisko Natura 2000 – grąd środkowoeuropejski (9170) z wyszczególnieniem jako grąd typowy (9170-1). Gatunki drzew będące pomnikami przyrody w Nadleśnictwie Miradz to: dąb szypułkowy (Qercus robur), cis pospolity (Taxus baccata), jarząb brekinia (Sorbus torminalis), czereśnia ptasia (Prunus avium), lipa drobnolistna (Tilia cordata) oraz kasztanowiec biały (Aesculus hippocastani).

6. UŻYTKI EKOLOGICZNE

Zajmują na terenie Nadleśnictwa Miradz powierzchnię 77,12 ha. Są to przede wszystkim bagna ze śródleśnymi oczkami wodnymi, torfowiska oraz łąki i pastwiska. Utworzone Rozporządzeniem nr 1/2004 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 19.01.2004 r.

7. STREFY OCHRONY WOKÓŁ MIEJSC LĘGOWYCH

W nadleśnictwie znajdują się dwie strefy ochrony wokół miejsc lęgowych bielika (Haliaeetus albicilla). Zlokalizowane są na terenie Leśnictw Ostrowo i Rożniaty. Łączna powierzchnia stref ochrony ścisłej (całorocznej) wokół gniazd wynosi 24,56 ha, natomiast powierzchnia ochrony okresowej (od 1 stycznia do 31 lipca) to 104,27 ha.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2011 r. Nr 237  poz. 1419)  bielik znajduje się w grupie gatunków, dla których wymagane jest ustalenie stref ochrony wokół miejsc rozrodu (załącznik nr 5 do rozporządzenia). Dokumenty ustanawiające strefy ochrony w N-ctwie Miradz:

·         Decyzja Wojewody Kujawsko – Pomorskiego z dnia 24  czerwca 2003 r,

·         Decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy z dnia 29 marca 2016 r. (Zmieniająca decyzję z 21 lipca 2010 r.).

Mocą powyższych decyzji wokół gniazd bielików zostały ustanowione strefy ochrony całorocznej o promieniu 200 metrów od gniazd oraz strefy ochrony okresowej obejmujące promień do 500 metrów. Ochrona okresowa obejmuje okres od 1 stycznia do 31 lipca. Nadleśnictwo Miradz ściśle stosuje się do zasad postępowania w strefach ochrony zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami.  Zgodnie z art. 60 ust. 6  Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody  (Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1220 z późn. zm.) bez zezwolenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska w strefie ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt, zabrania się:

1. przebywania osób, z wyjątkiem właściciela nieruchomości objętej strefą ochrony oraz osób sprawujących zarząd i nadzór nad obszarami objętymi strefą ochrony, oraz osób wykonujących prace na podstawie umowy zawartej z właścicielem lub zarządcą;

2. wycinania drzew lub krzewów;

3. dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli nie jest to związane z potrzebą ochrony poszczególnych gatunków;

4. wznoszenia obiektów, urządzeń i instalacji.

            Ewidencja pomników przyrody w Nadleśnictwie Miradz  

Powierzchniowy Pomnik Przyrody

Na terenie Leśnictwa Młyny,  w oddziale 151 a znajduje się powierzchniowy pomnik przyrody (wymieniony w powyższej ewidencji), który chroni ponad 230 – letni drzewostan dębu szypułkowego (Quercus robur). Oprócz kilkugatunkowego II piętra oraz naturalnie odnawiających się grabów rosną tam miejscami ponad 150 – letnie sosny zwyczajne (Pinus sylvestris). Powierzchnia chronionego obiektu wynosi 11.84 ha. Opisywany drzewostan rośnie na siedlisku lasu świeżego (Lśw). Siedlisko przyrodnicze, które tutaj występuje to grąd typowy (kod 9170-1). Należy ono do grupy grądów środkowoeuropejskich (9170) i jest wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG.

Przeprowadzona inwentaryzacja dębów (styczeń 2011 r.) z powierzchniowego pomnika przyrody wykazała, że na tym niemal dwunastohektarowym areale rośnie 450 drzew tego gatunku. Ilość najgrubszych okazów została przedstawiona w wybranych przedziałach grubości. Ustalono je na podstawie pomiarów średnic na wysokości 1.3 m od ziemi (tzw. pierśnicy) i przedstawiają się następująco:

·         przedział     71 – 90.9 cm   -   256 sztuk,

·         przedział     91 – 115 cm    -   83 sztuki.

Ponadto zinwentaryzowano również dęby mniej okazałe, mianowicie:

·         przedział     27 – 50.9 cm   -   19 sztuk,

·         przedział     51 – 70.9 cm   -   92 sztuki.