Ochrona przyrody

W lasach Nadleśnictwa Międzychód nie brakuje cennych obszarów i elementów środowiska przyrodniczego, miejsc występowania rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Różnorodność biologiczna jest wartością docenianą i szczególnie pielęgnowaną przez międzychodzkich leśników. Najbardziej wartościowe obszary i obiekty przyrodnicze zostają objęte prawną formą ochrony przyrody.
Na terenie Nadleśnictwa Międzychód znajdują się następujące formy ochrony przyrody:

REZERWATY PRZYRODY

a) Rezerwat przyrody „Kolno Międzychodzkie”.
Rezerwat obejmuje obszar gruntów leśnych o powierzchni 14,77 ha (pow. w oparciu o Zarz. Nr 6/11 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Kolno Międzychodzkie”), położony jest w gminie Międzychód, w powiecie międzychodzkim, w województwie wielkopolskim.
Rezerwat utworzono na podstawie Zarządzenia nr 143 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 4 maja 1959 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z 1959 r., Nr 51, poz. 237). Podstawę prawną utrzymano w mocy Obwieszczeniem Wojewody Wielkopolskiego z dnia 4 października 2001 r. w sprawie ogłoszenia wykazu rezerwatów przyrody utworzonych do dnia 31 grudnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2001 r., Nr 123 poz. 2401). Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest  Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 26 czerwca 2017 r. zmieniające zarządzenie w sprawie rezerwatu przyrody „Kolno Międzychodzkie” oraz Rozporządzenie Nr 6/2005 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 13 kwietnia 2005 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Kolno Międzychodzkie” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2005 r., Nr 57, poz. 1771). Plan ochrony rezerwatu przyrody „Kolno Międzychodzkie” sporządzono na lata 2004 – 2023.

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i społecznych fragmentu naturalnego lasu liściastego malowniczo położonego między Jeziorami: Koleńskie i Kludno.

b) Rezerwat przyrody „Dąbrowa na Wyspie”.
Rezerwat utworzono na podstawie Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 grudnia 1995 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z 1996 r., Nr 2 poz. 25). Podstawę prawną utrzymano w mocy Obwieszczeniem Wojewody Lubuskiego z dnia 16 stycznia 2002 r. w sprawie ustalenia wykazu rezerwatów przyrody utworzonych do dnia 31 grudnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego z 2002 r., Nr 12, poz. 144). Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 25 listopada 2019 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Dąbrowa na Wyspie” oraz Rozporządzenie Nr 6 Wojewody Lubuskiego z dnia 2 lutego 2004 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony rezerwatu przyrody o nazwie „Dąbrowa na Wyspie” (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego z 2004 r., Nr 8, poz. 132). Plan ochrony rezerwatu przyrody „Dąbrowa na Wyspie” sporządzono na lata 2003-2023. Rezerwat obejmuje obszar gruntów leśnych o powierzchni 4,40ha (pow. w oparciu o Zarz. Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 grudnia 1995 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody), położony jest w gminie Przytoczna, w powiecie międzyrzeckim, w województwie lubuskim.
Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych rzadko spotykanego lasu liściastego położonego na malowniczej wyspie Jeziora Lubikowskiego. Ponadto rezerwat stanowi cenną ostoję ptactwa wodno-błotnego.

c) Rezerwat przyrody „Bagno Leszczyny”.
Rezerwat utworzono na podstawie Zarządzenia Nr 18/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 1 września 2009 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego z 2009 r., Nr 99 poz. 1326).
Rezerwat przyrody „Bagno Leszczyny” posiada plan ochrony rezerwatu ustanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Bagno Leszczyny”.
Rezerwat obejmuje powierzchnię 4,04 ha (pow. w oparciu o Zarz. Nr 18/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 1 września 2009 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody), położony jest w gminie Skwierzyna, powiat międzyrzecki, województwo lubuskie.
Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie zbiorowisk roślinności torfowiskowej -zespołu torfowiska wysokiego z charakterystyczną fizjonomią i budową kępkowo -dolinkową wraz z całym zróżnicowanym bogactwem roślinności runa.

PARKI KRAJOBRAZOWE

 Pszczewski Park Krajobrazowy.

Pszczewski Park Krajobrazowy utworzono na podstawie Uchwały Nr XI/63/86 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 25 kwietnia 1986 r. w sprawie utworzenia Pszczewskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Gorzowskiego z 1986 r., Nr 9 poz. 105). Podstawę prawną utrzymano w mocy Rozporządzeniem Nr 9 Wojewody Gorzowskiego z dnia 25 czerwca 1998 r. w sprawie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego (Dz. Urz. Woj. Gorzowskiego z 1998 r., Nr 12 poz. 124 z 1998). Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest Uchwała nr V/75/19 Sejmiku Woj. Lubuskiego z 15.04.2019 r. w sprawie Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz Uchwała NR XXXV/393/2013 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 18 marca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Pszczewskiego Parku Krajobrazowego na lata 2013-2032 (Dz. Urz. Woj. Lubuskiego z 2013 r., poz. 826).
Pszczewski Park Krajobrazowy obejmuje obszar o powierzchni 9724,01 ha, w tym na terenie Nadleśnictwa Międzychód – 754 ha.

OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Międzychód znajdują się 4 obszary chronionego krajobrazu (OChK):
a) OChK „Dolina Warty i Dolnej Noteci” – jest to obszar o powierzchni całkowitej 31 766 ha,. Na terenie Nadleśnictwa położony jest wzdłuż rzeki Warty po obu jej brzegach i zajmuje pow. 291 ha.
b) OChK „Pojezierze Puszczy Noteckiej” – jest to obszar o powierzchni całkowitej 10 770 ha, położony w gminie Drezdenko. Na terenie Nadleśnictwa obejmuje jego N część w obrębie Międzychód (okolice wsi Lubiatów) i zajmuje pow. 138 ha
c) OChK „7-Gorzycko” – jest to obszar o powierzchni całkowitej 9 322 ha, zlokalizowany głównie na terenie gminy Przytoczna oraz Pszczew. Obejmuje 1740 ha powierzchni nadleśnictwa.
d) OChK „H”-Międzychód – jest to obszar o powierzchni całkowitej 32 243 ha, położony w wielkopolskiej części Nadleśnictwa (9 789 ha). Obszar ten wyróżnia się malowniczym krajobrazem z urozmaiconą rzeźbą terenu i towarzyszącą jej dużą ilością jezior.

Akty prawne dot. ww. obszarów chronionego krajobrazu:

ROZPORZĄDZENIE Nr 14 Wojewody Lubuskiego z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie określenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa lubuskiego;  ROZPORZĄDZENIE Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu;   ROZPORZĄDZENIE Nr 52 WOJEWODY LUBUSKIEGO z dnia 20 lipca 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu;  ROZPORZĄDZENIE Nr 1/09 WOJEWODY LUBUSKIEGO z dnia 13 stycznia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu;  UCHWAŁA NR XVII/157/11 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO z dnia 19 grudnia 2011r. zmieniająca rozporządzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu;  UCHWAŁA NR XLII/625/18 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO z dnia 26 lutego 2018 r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu o nazwie „Dolina Warty i Dolnej Noteci”; Uchwała Nr LVII/579/2010 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 25 października 2010 r. zmieniająca rozporządzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu; Uchwała Nr III/32/19 Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 11 lutego 2019 r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu o nazwie "Pojezierze Puszczy Noteckiej"; UCHWAŁA NR XXXIX/593/17 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO z dnia 20 listopada 2017 r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu o nazwie „Gorzycko”; Rozporządzenie Nr 12 Wojewody Gorzowskiego z dnia 24 listopada 1998 r. w sprawie określenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa gorzowskiego,  ROZPORZĄDZENIE Nr 18/07 WOJEWODY WIELKOPOLSKIEGO z dnia 20 lipca 2007 r. w sprawie Międzychodzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, WYROK NR IV SA/PO 1279/11 WOJEWÓDZKIEGO SĄDU ADMINISTRACYJNEGO W POZNANIU z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie Międzychodzkiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.

OBSZARY NATURA 2000

Europejska sieć Natura 2000 jest przyjętym przez Unię Europejską systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie ma zastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać – dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Polega on na wybraniu (wg określonych kryteriów), a następnie objęciu skuteczną ochroną określonych obszarów. Dla każdego kraju określono listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których należy utworzyć obszary Natura 2000. Podstawę do wybrania i ochrony obszarów zaliczanych do systemu Natura 2000 stanowią dwie dyrektywy europejskie tj. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa:

Na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Międzychód znajduje się 6 obszarów zaliczonych do sieci Natura 2000:

a) Ostoja Międzychodzko-Sierakowska PLH300032.
Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 7 591,08 ha (wg SDF), w tym pow. Nadleśnictwa Międzychód – 673 ha.

b) Bory Chrobotkowe Puszczy Noteckiej PLH080032.
Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 2 309,03 ha (wg SDF), w tym pow. Nadleśnictwa Międzychód – 727 ha. Dla obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych (Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 4 maja 2015 r., publikowane w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubuskiego, poz. 875, ZARZĄDZENIEREGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA w GORZOWIE WIELKOPOLSKIM z dnia 4 kwietnia 2016r.zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000Bory Chrobotkowe Puszczy Noteckiej PLH080032)

c) Jeziora Gościmskie PLH080036.
Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 2 995,77 ha (wg SDF), w tym pow. Nadleśnictwa Międzychód – 105 ha.

d) Rynna Jezior Obrzańskich PLH080002
Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 15 305,73 ha (wg SDF), w tym pow. Nadleśnictwa Międzychód – 644 ha. Dla obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych (ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKAW GORZOWIE WIELKOPOLSKIM i REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONYŚRODOWISKAW POZNANIUz dnia 29 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000Rynna Jezior Obrzańskich PLH080002   ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKAW GORZOWIE WIELKOPOLSKIMIREGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU z dnia 20 lutego 2017r.zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000Rynna Jezior Obrzańskich PLH080002).

 e) Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry PLB080005.
Jest to Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) ptaków obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 14 793,28 ha (wg SDF), w tym pow. Nadleśnictwa Międzychód – 941 ha. Dla obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych (Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 28 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jeziora Pszczewskie i Dolina Obry PLB080005). 

f) Puszcza Notecka PLB300015.
Jest to Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) ptaków obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 178 255,76 ha (wg SDF), w tym pow. Nadleśnictwa Międzychód – 20 061 ha. Dla obszaru ustanowiono plan zadań ochronnych (Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim; Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 3 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Puszcza Notecka PLB300015).

Akty prawne dot. ww. obszarów Natura 2000:

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 05.09.2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000;                                                

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków;

DECYZJA  KOMISJI z  dnia  10  stycznia  2011  r. w  sprawie  przyjęcia  na  mocy  dyrektywy  Rady  92/43/EWG  czwartego  zaktualizowanego  wykazu  terenów     mających     znaczenie     dla     Wspólnoty     składających     się     na     kontynentalny     region     biogeograficzny;

DECYZJA  WYKONAWCZA  KOMISJI z  dnia  7  listopada  2013  r. w sprawie przyjęcia    siódmego    zaktualizowanego    wykazu    terenów    mających    znaczenie    dla    Wspólnoty  składających  się  na  kontynentalny  region  biogeograficzny,

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2018 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk Bory Chrobotkowe Puszczy Noteckiej (PLH080032),

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lutego 2017 r. w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk obszaru Rynna Jezior Obrzańskich (PLH080002)

POMNIKI PRZYRODY

Pomnikami przyrody są  pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe.

Na terenie Nadleśnictwa Międzychód 102 obiekty (93 szt. pojedynczych tworów przyrody ożywionej, 9 grup drzew/krzewów) uznano pomniki przyrody:

-          Sosna zwyczajna (4szt.);

-          Dąb szypułkowy (42 szt.) ;

-          Dąb bezszypułkowy (1 szt.);

-          Wiąz szypułkowy (10 szt.);

-          Klon zwyczajny (4 szt.);

-          Lipa drobnolistna (7 szt.);

-          Klon jawor (Jawor) (5 szt.);

-          Buk zwyczajny (2 szt.);

-          Jesion wyniosły (5 szt.);

-          Olsza czarna (2 szt.);

-          Grab zwyczajny (3 szt.);

-          Czereśnia ptasia (1 szt.);

-          Cis pospolity (2 szt.);

-          Jałowiec pospolity (1 szt.);

-          Głóg jednoszyjkowy (1 szt.);

-          Grupa drzew, krzewów (9 szt.);

-          Bluszcz pospolity (3 szt.).

Szczegółowy wykaz pomników przyrody : Plik do pobrania załącznik nr 1

Rejestr pomników przyrody w chwili obecnej jest w trakcie aktualizowania i weryfikowania w oparciu o dane pochodzące z rejestrów prowadzonych przez GDOŚ, RDOŚ oraz gminy.

UŻYTKI EKOLOGICZNE

Użytkami ekologicznymi są  zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska , wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

 Na terenie Nadleśnictwa Międzychód jest 10 użytków ekologicznych zajmujących łącznie powierzchnię 38,73 ha.

Wykaz istniejących użytków ekologicznych:

OCHRONA GATUNKOWA

Ochrona gatunkowa obejmuje okazy gatunków oraz siedliska i ostoje roślin, zwierząt i grzybów. Ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju lub innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów umów międzynarodowych, w których Rzeczpospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt, grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowania różnorodności gatunkowej i genetycznej.

Lista gatunków podlegających ochronie zawarta jest w aktach prawnych:

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt

Wykaz ważniejszych gatunków roślin podlegających ochronie gatunkowej oraz zagrożonych i ginących występujących na gruntach Nadleśnictwa Międzychód

Wybrane gatunki zwierząt chronionych występujące w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Międzychód:

 • Ochrona strefowa.

W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony.

Ostoje, miejsca rozrodu i regularnego przebywania gatunków dziko występujących zwierząt podlegają ochronie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Na terenie Nadleśnictwa Międzychód funkcjonuje 11 stref ochrony całorocznej i okresowej niżej wymienionych gatunków zwierząt:

• Bielik – 6 strefy

• Kania ruda – 1 strefa

• Bocian czarny – 4 strefy