Ochrona przyrody

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady ochrony przyrody jest Ustawa o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. z 2020 r. poz. 55, z późn. zm.), która określa formy ochrony przyrody.

Istniejące formy prawnej ochrony przyrody w Nadleśnictwie Gryfino (liczba w nawiasie):

• rezerwaty przyrody (8);
• parki krajobrazowe (2);
• pomniki przyrody (105);
• obszary Natura 2000 (9);
• użytki ekologiczne (2);
• zespoły przyrodniczo – krajobrazowe (2);
• ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów;
• siedliska podlegające ochronie.

Rezerwaty przyrody

Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Na terenie Nadleśnictwa Gryfino znajduje się osiem rezerwatów przyrody. Dwa kolejne obiekty znajdują się w fazie projektów (Wysoka Skarpa Rzeki Tywy, Kamienieckie Wąwozy)

Rezerwat „Buczynowe Wąwozy im. profesora Floriana Celińskiego”

Został ustanowiony zarządzeniem Nr 220 Ministra Leśnictwa z dnia 30.05.1956 r., według którego powierzchnia wynosiła 65,18 ha. Zarządzenie Nr 152 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 17.10.1964 r. zmieniło powierzchnię rezerwatu do 39,94 ha. Natomiast rozporządzenie Nr 30/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 24 października 2005 r. powiększa rezerwat do powierzchni 56,38 ha i ustanawia go w obecnych granicach. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 17 października 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Buczynowe Wąwozy im. profesora Floriana Celińskiego” (powierzchnia wg zarządzenia – 56,53 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony rozporządzeniem Nr 46/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14 listopada 2008 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych cech i procesów naturalnych dla wyróżniającego się dużymi walorami biocenotycznymi oraz estetycznymi kompleksu buczyn, łęgów i olsów, kształtującego się w warunkach dużego urozmaicenia rzeźby terenu i warunków siedliskowych. Rezerwat znajduje się w środkowej części Puszczy Bukowej na północnych stokach wzgórz, pociętych głębokimi dolinkami. Na zboczach wąwozów i jarów oraz na dnie dolin wykształciły się żyzne i kwaśne buczyny, olsy, łęgi olszowo - jesionowe oraz zbiorowiska o charakterze grądu niskiego.

Rezerwat „Bukowe Zdroje im. profesora Tadeusza Dominika”

Został ustanowiony zarządzeniem Nr 219 Ministra Leśnictwa z dnia 30.05.1956 r., według którego powierzchnia wynosiła 216,28 ha. Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 17.10.1964 r. zmieniło powierzchnię rezerwatu do 207,90 ha. Natomiast rozporządzenie Nr 29/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 24 października 2005 r. powiększa rezerwat do powierzchni 220,50 ha i ustanawia go w obecnych granicach. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 15 listopada 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Bukowe Zdroje im. profesora Tadeusza Dominika” (powierzchnia wg Zarządzenia – 221,28 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony Zarządzeniem Nr 37/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 30 czerwca 2009 r., zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 21 marca 2017 r. i 5 grudnia 2017 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych cech i procesów naturalnych dla wyróżniającego się dużymi walorami biocenotycznymi oraz estetycznymi kompleksu buczyn, łęgów i olsów, kształtującego się w warunkach dużego urozmaicenia rzeźby terenu i warunków siedliskowych. Rezerwat położony jest w północno- zachodnim krańcu Puszczy Bukowej na wzgórzach gęsto pociętych głębokimi dolinami. Na wierzchowinie i stokach oraz dnie dolin wykształciły się żyzne i kwaśne buczyny, kwaśne dąbrowy, grądy niskie, łęgi dolinkowe i źródliskowe. 

Rezerwat „Kołowskie Parowy im. Józefa Lewandowskiego”

Został ustanowiony zarządzeniem Nr 221 Ministra Leśnictwa z dnia 30.05.1956 r., według którego powierzchnia wynosiła 24,07 ha. Zarządzenie Nr 153 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 17.10.1964 r. zmieniło powierzchnię rezerwatu do 24,39 ha.  Natomiast rozporządzenie Nr 31/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 24 października 2005 r. ustanawia rezerwat w obecnych granicach 24,01 ha. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 15 listopada 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Kołowskie Parowy im. Józefa Lewandowskiego” (powierzchnia wg zarządzenia – 24,34 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony zarządzeniem nr 12/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 21 marca 2008 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych cech i procesów naturalnych dla wyróżniającego się dużymi walorami biocenotycznymi oraz estetycznymi kompleksu buczyn, łęgów i olsów, kształtującego się w warunkach dużego urozmaicenia rzeźby terenu i warunków siedliskowych. Rezerwat położony jest w środkowej części Puszczy Bukowej na północnym stoku wzgórza przeciętego głęboką doliną. Na wierzchowinie i stokach wykształciły się żyzne buczyny a na dnie doliny łęgi olszowo - jesionowe oraz olsy.

Rezerwat „Kurowskie Błota”

Został ustanowiony zarządzeniem Ministra Leśnictwa z dnia 20.10.1965 r., według którego powierzchnia wynosiła 30,63 ha. Rozporządzeniem Nr 63/2007 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 29.10.2007 r. powierzchnia rezerwatu powiększona została do 98,43 ha. Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 17 października 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Kurowskie Błota” (powierzchnia wg zarządzenia – 95,60 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony Zarządzeniem nr 15/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 26 marca 2008 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie miejsc lęgowych ptaków, zwłaszcza kolonii lęgowej czapli siwej i stanowiska bielika, a także naturalnej sukcesji leśnej.

Rezerwat „Trawiasta Buczyna im. profesora Stefana Kownasa”

Został ustanowiony zarządzeniem Nr 223 Ministra Leśnictwa z dnia 30.051956 r., według którego powierzchnia wynosiła 70,75 ha. Zarządzenie Nr 153 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 17.10.1964 r. zmieniło powierzchnię rezerwatu do 79,63 ha.  Natomiast rozporządzenie Nr 27/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 24 października 2005 r. ustanawia rezerwat w obecnych granicach o powierzchni 78,52 ha. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 17 października 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Trawiasta Buczyna im. profesora Stefana Kownasa” (powierzchnia wg zarządzenia – 78,56 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony zarządzeniem Nr 40/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 30 czerwca 2009 r., zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 21 kwietnia 2016 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych cech i procesów naturalnych dla wyróżniającego się dużymi walorami biocenotycznymi i estetycznymi kompleksu buczyn, łęgów,  olsów oraz torfowisk śródleśnych. Rezerwat znajduje się na południowo-wschodnim krańcu Puszczy Bukowej i obejmuje równinne tereny nad rzeką Krzekną. Na płaskich obszarach u podnóża płaskowyżu wykształciły się żyzne i kwaśne buczyny, łęgi olszowo - jesionowe, olsy i kwaśne dąbrowy.

Rezerwat „Wzgórze Widokowe nad Międzyodrzem”

Został ustanowiony zarządzeniem nr 158 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 23.01.1973 r., według którego powierzchnia wynosiła 4,19 ha. Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Wzgórze Widokowe nad Międzyodrzem” (powierzchnia wg zarządzenia – 4,43 ha). Rezerwat posiada plan ochrony ustanowiony rozporządzeniem Nr 12/2002 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 9 lipca 2002 r. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie zbiorowisk kserotermicznych porastających wzgórze stanowiące fragment wysokiego brzegu doliny Odry w jej dolnym biegu o szczególnych cechach geomorfologicznych i geobotanicznych.

Rezerwat „Źródliskowa Buczyna im. Jerzego Jackowskiego”

Został ustanowiony zarządzeniem Ministra Leśnictwa Nr 222 z dnia 30.05.1956r., według którego powierzchnia ogólna wynosiła 120,28 ha. Zarządzenie Nr 154 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 17.10.1964 r. zmieniło powierzchnię rezerwatu do 122,22 ha, a zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 07.05.1984 r. - do 122,44 ha. Natomiast rozporządzenie Nr 28/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 24 października 2005 r. ustanawia rezerwat w obecnych granicach o powierzchni 155,33 ha. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 17 października 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Źródliskowa Buczyna im. Jerzego Jackowskiego” (powierzchnia wg zarządzenia – 155,44 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony zarządzeniem Nr 32/2009 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 22 maja 2009 r., zmieniony zarządzeniem granicach o powierzchni 155,33 ha. Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2016 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych cech i procesów naturalnych dla wyróżniającego się dużymi walorami biocenotycznymi oraz estetycznymi kompleksu buczyn, łęgów i olsów, kształtującego się w warunkach dużego urozmaicenia rzeźby terenu i warunków siedliskowych. Rezerwat położony jest w południowym krańcu Puszczy Bukowej, na południowym stoku wału Wzgórz Bukowych. Na stokach wzgórz i płaskowyżu oraz w zagłębieniach terenu nad jez. Glinna wykształciły się żyzne buczyny, łęgi bagienne i źródliskowe oraz lasy dębowo-bukowe i olsy. 

Rezerwat „Osetno” 

Ustanowiony rozporządzeniem Nr 44/2008 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14.11.2008 r. obejmuje powierzchnię 111,59 ha lasów. Obecnie obowiązującym aktem prawnym jest zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 17 października 2017 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Osetno” (powierzchnia wg zarządzenia – 112,22 ha). Obiekt posiada plan ochrony zatwierdzony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 28 maja 2013 r., zmieniony zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2016 r. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych licznych stanowisk rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków grzybów, a także cech i procesów naturalnych dla wyróżniającego się dużymi walorami biocenotycznymi i estetycznymi kompleksu buczyn, łęgów, olsów źródliskowych, źródlisk, torfowisk i oczek wodnych kształtującego się w warunkach dużego urozmaicenia rzeźby terenu i warunków siedliskowych.

Rezerwaty projektowane:

Wąwóz Kamieniecki (Leśnictwo Binowo; gm. Kołbaskowo) – o powierzchni ponad 80 ha obejmujący urozmaicony krajobrazowo fragment Doliny Dolnej Odry z licznymi siedliskami priorytetowymi Natura 2000 oraz rzadkimi gatunkami roślin

Wysoka Skarpa Rzeki Tywy (Leśnictwo Pniewo; gm. Gryfino) – o powierzchni ponad 20 ha, obejmujący obszar siedlisk priorytetowych Natura 2000 oraz rzadkich gatunków roślin.

Parki Krajobrazowe

Parki krajobrazowe na terenie Nadleśnictwa Gryfino zajmują powierzchnię 7021,22 ha, w tym: Szczeciński Park Krajobrazowy "Puszcza Bukowa" pow. 6 962,24 ha, Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry pow. 98,43 ha.

Szczeciński Park Krajobrazowy „Puszcza Bukowa” utworzono w celu zachowania, popularyzacji i upowszechniania jego walorów krajobrazowych, w tym przyrodniczych i kulturowych.

Obecnie obowiązującym aktem prawnym dotyczącym parku jest Rozporządzenie nr 10/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” (Dz.Urz. woj. Zachodniopomorskiego nr 45, poz. 1052 z 2005 r.). Powierzchnia parku wg rozporządzenia wynosi 9096 ha (otuliny 11 842 ha). W granicach parku znajdują się grunty obrębu Rozdoły o powierzchni ogólnej 6 962,24 ha.

Celem ochrony parku jest zachowanie i popularyzacja jego wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych w warunkach zrównoważonego rozwoju poprzez:

• utrzymanie i odtwarzanie krajobrazu zbliżonego do naturalnego oraz harmonijnych krajobrazów kulturowych,
• zachowanie i wprowadzanie powszechnej dostępności walorów przyrodniczych i krajobrazowych,
• prowadzenie działalności gospodarczej w sposób minimalizujący negatywne oddziaływania na środowisko i krajobraz,
• rozwój infrastruktury poprawiającej stan środowiska naturalnego.

Park posiada plan ochrony ustanowiony Rozporządzeniem nr 113/2006 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 22 sierpnia 2006 r. (Dz.Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2006 r., Nr 96, poz. 1777).                       

Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry utworzono w celu zachowania terenów koncentracji walorów przyrodniczych, krajobrazowych, kulturowych i estetycznych o randze ponadregionalnej. Obszar parku obejmuje w niewielkim stopniu grunty obrębu Rozdoły, zajmujące terasę zalewową doliny rzeki Odry, na której wykształciły się olsy i łęgi. Obecnie obowiązującym aktem prawnym dotyczącym parku jest Rozporządzenie nr 9/2005 Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego nr 45, poz. 1051 z 2005 r.)

Powierzchnia parku i otuliny wg rozporządzenia wynosi:

• powierzchnia parku - 6009 ha
• powierzchnia otuliny - 1140 ha

W granicach parku znajdują się grunty obrębu Rozdoły o powierzchni ogólnej 98,43 ha.

Celem ochrony parku jest zachowanie i popularyzacja jego wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych w warunkach zrównoważonego rozwoju poprzez:

• utrzymanie i odtwarzanie krajobrazu zbliżonego do naturalnego oraz harmonijnych krajobrazów kulturowych,
• zachowanie i wprowadzanie powszechnej dostępności walorów przyrodniczych i krajobrazowych, bez rozbudowywania infrastruktury związanej z obsługą ruchu turystycznego,
• prowadzenie działalności gospodarczej w sposób minimalizujący negatywne oddziaływania na środowisko i krajobraz,
• rozwój infrastruktury poprawiającej stan środowiska naturalnego.

Obszary Natura 2000

Europejska sieć Natura 2000 jest przyjętym przez Unię Europejską systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej, najważniejszych z punktu widzenia całej Europy. System ten nie ma zastępować systemów krajowych, ale je uzupełniać – dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu. Polega on na wybraniu (wg określonych kryteriów), a następnie objęciu skuteczną ochroną określonych obszarów. Dla każdego kraju określono listę referencyjną siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których należy utworzyć obszary Natura 2000. Podstawę do wybrania i ochrony obszarów zaliczanych do systemu Natura 2000 stanowią dwie dyrektywy europejskie tj. Dyrektywa Ptasia i Dyrektywa Siedliskowa:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (tzw. Dyrektywa Ptasia) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 20/7 z 2010 r.). W myśl tej dyrektywy powołuje się Obszary Specjalnej Ochrony (OSO).
• Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory [tzw. Dyrektywa Siedliskowa  (Habitatowa)] (Dz. Urz. Unii Europejskiej L z 1992 r.). Dyrektywa ta nakłada na  kraje Unii Europejskiej obowiązek typowania terenów istotnych z punktu widzenia ochrony gatunków oraz siedlisk przyrodniczych jako Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO).

Na terenie administrowanym przez Nadleśnictwo Gryfino znajduje się 9 obszarów zaliczonych do sieci Natura 2000:

Wzgórza Bukowe PLH320020

Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 12 011,05 ha (wg SDF). Aktem prawnym aktualnie obowiązującym jest Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/2369 z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia dziewiątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2015) 8191) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 338/34 z 2015 r.). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 7 621,75 ha (40,4 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Obszar obejmuje kompleks leśny zwany Puszczą Bukową, rozciągający się wzdłuż południowo-wschodnich dzielnic Szczecina i pokrywający pasmo morenowych wzgórz (do 147 m n.p.m.). Cały teren cechuje się bardzo zróżnicowaną rzeźbą terenu, wzgórza pocięte są dolinami i wąwozami, wiele bezodpływowych zagłębień wypełnionych jest jeziorami i torfowiskami. Wzgórza stanowią lokalny dział wodny; wody odprowadzane są licznymi strumieniami na zewnątrz obszaru. Lasy to głównie żyzne i kwaśne buczyny, mniejszy udział mają łęgi jesionowo - olszowe i jesionowe, kwaśne dąbrowy oraz olsy, jeszcze mniejsze powierzchnie zajmują brzeziny bagienne, lasy mieszane z sosną i bory sosnowe. Ze względu na bogatą rzeźbę terenu, żyzność siedlisk i długie tradycje ochrony obiektu - lasy mają charakter zbliżony do naturalnego. Mniejszą rolę od lasów w miejscowym krajobrazie odgrywają tereny rolne (pola uprawne, użytki zielone i sady).

Plan zadań ochronnych:

Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 29 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Wzgórza Bukowe PLH320020 (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1932), zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 7 lipca 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2017 r., poz. 3075).

Dolna Odra PLH320037

Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 30 458,09 ha (wg SDF). Aktem prawnym aktualnie obowiązującym jest Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/2369 z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia dziewiątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2015) 8191) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 338/34 z 2015 r.). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 1 096,39 ha (5,8 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Dolina Odry (z dwoma głównymi kanałami: Wschodnią Odrą i Zachodnią Odrą), rozciągająca się na przestrzeni ok. 90 km, stanowi mozaikę obejmującą: tereny podmokłe z torfowiskami i łąkami zalewanymi wiosną, lasy olszowe i łęgowe, starorzecza, liczne odnogi rzeki i wysepki. Odra jest rzeką swobodnie płynącą (według terminologii hydrotechników). Duży udział w obszarze mają naturalne tereny zalewowe. Ostoja obejmuje również fragmenty strefy krawędziowej Doliny Odry z płatami roślinności sucholubnej, w tym z murawami kserotermicznymi oraz lasami. Tereny otaczające ostoję są użytkowane rolniczo. Gospodarka łąkowa oraz wypas bydła są też prowadzone na niewielkim fragmencie obszaru. W okolicach ostoi zlokalizowane są liczne zakłady przemysłowe.

Plan zadań ochronnych:

Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 31 marca 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolna Odra PLH320037 (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1661), zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 10 grudnia 2015 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2015 r., poz. 5419) i zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2016 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2016 r., poz. 4974).

Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006

Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 20 755,90 ha (wg SDF). Aktem prawnym aktualnie obowiązującym jest Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/2369 z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia dziewiątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2015) 8191) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 338/34 z 2015 r.). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 142,31 ha (0,8 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Obszar obejmuje od dolinę Odry pomiędzy Kostrzynem, a Zalewem Szczecińskim (dł. ok.150 km) wraz z Jeziorem Dąbie. J. Dąbie jest płytkim deltowym zbiornikiem (5 600 ha, głębokość max. 4 m) o urozmaiconej linii brzegowej. Zasilane jest zarówno przez wody opadowe i rzeczne, jak i przez wody morskie (zjawisko cofki). Jezioro od nurtu Odry oddzielają wyspy: Czapli Ostrów, Sadlińskie Łąki, Mienia, Wielka Kępa, Radolin, Czarnołęka, Dębina, Kacza i Mewia. Z południowo-wschodnim brzegiem jeziora sąsiadują łąki i mokradła Rokiciny, Sadlińskie i Trzebuskie Łęgi. W J. Dąbie występuje bogata roślinność wodna. Brzegi zajmuje szeroki pas szuwarów (głównie trzcinowych i oczeretów), za którymi wykształcają się ziołorośla nadrzeczne. Duże powierzchnie zajmują łęgi i zarośla wierzbowe. Wnętrza dużych wysp pokryte są olsami i łęgami jesionowo -olszowymi. W części ujściowej Odra posiada dwa główne rozgałęzienia - Odra Wschodnia i Regalica. Obszar pomiędzy głównymi odnogami (kanałami) (Międzyodrze) jest płaską równiną z licznymi jeziorkami i mniejszymi kanałami, jest on zabagniony, posiada okresowo zalewane łąki i fragmenty nadrzecznych łęgów. Obszar poniżej Cedyni nosi nazwę Kotliny Freienwaldzkiej, w obrębie której szczególne znaczenie dla ptaków posiada tzw. Rozlewisko Kostrzyneckie. W ostoi w całości zawiera się siedliskowy obszar Natura 2000 Dolna Odra. Po stronie niemieckiej wzdłuż Odry rozciąga się Park Narodowy Dolina Dolnej Odry. W części środkowej i południowej obszaru włączono doń fragmenty przylegających do doliny lasów o największym zagęszczeniu ptaków drapieżnych.

Plan zadań ochronnych:

Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 4 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Płoni i jezioro Miedwie PLH320006 (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1660), zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 4 sierpnia 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2017 r., poz. 3458).

Las Baniewicki PLH320064

Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 611,54 ha (wg SDF). Aktem prawnym aktualnie obowiązującym jest Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/2369 z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia dziewiątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2015) 8191) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 338/34 z 2015 r.). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 525,15 ha (2,8 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Zwarty kompleks żyznych lasów liściastych o dość jednolitym charakterze grądowym. W lokalnych obniżeniach wykształcają się na niewielkich powierzchniach lasy łęgowe, w części północno-zachodniej, występują powierzchnie trudniejsze do klasyfikacji syntaksonomicznej i do diagnozy siedliska, nawiązujące do kwaśnych dąbrów śródlądowych (prawdopodobnie jednak to wpływ zakwaszenia siedliska w związku z dawniej większym udziałem gatunków iglastych w drzewostanie).

Plan zadań ochronnych:

Dla obszaru Natura 2000 Las Baniewicki PLH320064 nie ustanowiono planu zadań ochronnych.

Dolina Tywy PLH320050

Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 3 754,86 ha (wg SDF). Aktem prawnym aktualnie obowiązującym jest Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/2369 z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia dziewiątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2015) 8191) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 338/34 z 2015 r.). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 710,61 ha (3,8 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Obszar "Dolina Tywy" jest dość mocno zróżnicowany geomorfologicznie, poczynając od typowego krajobrazu pojeziernego i strefy moreny czołowej w części południowej (południowa część gminy Banie) do równiny o falistej rzeźbie w części północnej (gmina Gryfino). Osią ostoi jest rzeka Tywa, płynąca początkowo z południa na północ w rynnie lodowcowej (tzw. Bańskiej), w krajobrazie obfitującym we wzgórza pokryte lasami liściastymi, jeziora, źródliska, torfowiska, następnie skręcająca na zachód, w krajobrazie równinnym moreny dennej, pozbawionym jezior, obfitującym w pola uprawne i użytki zielone, by ostatecznie na kilkukilometrowym odcinku koło Gryfina płynąć w głębokiej i wąskiej rynnie o stromych zboczach porośniętych żyznymi lasami liściastymi.

Dominującym typem siedlisk są lasy liściaste (głównie żyzne buczyny niżowe oraz łęgi olszowe i jesionowo - olszowe) oraz naturalne eutroficzne zbiorniki wodne. Znajdują się tu także rozległe kompleksy szuwarów i zarośli wierzbowych (skupione głównie w środkowej części obszaru). Tywa na całej swojej długości wykazuje duże zróżnicowanie zarówno w kształcie i szerokości koryta, a także głębokości i szybkości przepływu wody. Taki układ powoduje powstawanie odcinków cieku o charakterze typowej rzeki górskiej, jak i odcinków wody praktycznie niepłynącej, zastoiskowej. Wpływ na charakter rzeki mają także liczne jeziora, przez które Tywa przepływa. Różnorodność powstałych w ten sposób biotopów wpływa pozytywnie na liczbę gatunków występujących w tym cieku. Rzekę tą trudno jest jednoznacznie zakwalifikować do określonego typu rybackiego. W prawie całym cieku warunki morfometryczne, hydrologiczne, hydrobiologiczne oraz skład ichtiofauny wskazują na zaliczenie tych odcinków do krainy brzany, a nawet leszcza (Starmach 1956), chociaż spotykane są odcinki typowe dla krainy pstrąga - szczególnie odcinek koło miejscowości Żórawki, gdzie rzeka płynie miejscami w głębokim wąwozie.

Plan zadań ochronnych:

Dla obszaru Natura 2000 Dolina Tywy PLH320050 nie ustanowiono planu zadań ochronnych.

Ostoja Wełtyńska PLH320069

Jest to Specjalny Obszar Ochrony (SOO) siedlisk o znaczeniu dla Wspólnoty Europejskiej (OZW) obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 1 470,92 ha (wg SDF). Aktem prawnym aktualnie obowiązującym jest Decyzja Wykonawcza Komisji (UE) 2015/2369 z dnia 26 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia dziewiątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny (dokument nr C(2015) 8191) (Dz. Urz. Unii Europejskiej L 338/34 z 2015 r.). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 346,09 ha (1,8 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Plan zadań ochronnych:

Dla obszaru Natura 2000 Ostoja Wełtyńska PLH320069 nie ustanowiono planu zadań ochronnych.

Jeziora Wełtyńskie PLB320018

Jest to Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) ptaków obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 2 811,20 ha (wg SDF). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011 r., Nr 25, poz. 133). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 280,75 ha (1,5 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Obszar obejmuje od północy zespół małych jezior śródpolnych, otoczonych przez pola uprawne, łąki i pastwiska. Teren ten charakteryzuje się dobrze zachowanym krajobrazem rolniczym oferującym dogodne siedliska dla zwierząt krajobrazu rolniczego w szczególności płazów i ptaków. Największe jezioro to jez. Wełtyńskie o powierzchni około 360 ha. Jezioro to charakteryzuje się relatywnie niskim poziomem trofii i umiarkowanym poziomem zmian antropogennych. Na jeziorze znajdują się wyspy oraz niewielkie połacie szuwarów trzcinowych. Oferuje ono dobre warunki rozrodu dla ptaków wodno-błotnych. Na tym terenie występują niewielkie lasy bukowe oraz obszary leśne terenów podmokłych. Na obszarze ponadto występuje 13 jezior o powierzchni większej niż       1 ha. Zdecydowana większość zlokalizowana jest w północnej części obszaru Natura 2000. Jeziora te charakteryzują się zróżnicowanym poziomem trofii zdeterminowanej oddziaływaniem antropogennym. Wszystkie te zbiorniki to jeziora eutroficzne z dobrze wykszatłconym pasem szuwaru trzcinowego. W przypadku 5 z nich (J. Brudzno, J. Gardzienko, J. Gardyńskie, J.Głębokie,  J. Krzywienko) występują szczególnie dogodne siedliska dla występowania ptaków oraz płazów.

Plan zadań ochronnych:

Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 29 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jeziora Wełtyńskie PLB320018 (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1921), zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 27 października 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2017 r., poz. 4339).

Dolina Dolnej Odry PLB320003

Jest to Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) ptaków obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 61 648,40 ha (wg SDF). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011 r., Nr 25, poz. 133).
Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 1 632,16 ha (8,7 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Obszar obejmuje od dolinę Odry pomiędzy Kostrzynem, a Zalewem Szczecińskim (dł. ok.       150 km) wraz z Jeziorem Dąbie. J. Dąbie jest płytkim deltowym zbiornikiem (5 600 ha, głębokość max. 4 m) o urozmaiconej linii brzegowej. Zasilane jest zarówno przez wody opadowe i rzeczne, jak i przez wody morskie (zjawisko cofki). Jezioro od nurtu Odry oddzielają wyspy: Czapli Ostrów, Sadlińskie Łąki, Mienia, Wielka Kępa, Radolin, Czarnołęka, Dębina, Kacza i Mewia. Z południowo-wschodnim brzegiem jeziora sąsiadują łąki i mokradła Rokiciny, Sadlińskie i Trzebuskie Łęgi. W Jeziorze Dąbie występuje bogata roślinność wodna. Brzegi zajmuje szeroki pas szuwarów (głównie trzcinowych i oczeretów), za którymi wykształcają się ziołorośla nadrzeczne. Duże powierzchnie zajmują łęgi i zarośla wierzbowe. Wnętrza dużych wysp pokryte są olsami i łęgami jesionowo -olszowymi. W części ujściowej Odra posiada dwa główne rozgałęzienia - Odra Wschodnia i Regalica. Obszar pomiędzy głównymi odnogami (kanałami) (Międzyodrze) jest płaską równiną z licznymi jeziorkami i mniejszymi kanałami, jest on zabagniony, posiada okresowo zalewane łąki i fragmenty nadrzecznych łęgów. Obszar poniżej Cedyni nosi nazwę Kotliny Freienwaldzkiej, w obrębie której szczególne znaczenie dla ptaków posiada tzw. Rozlewisko Kostrzyneckie. W ostoi w całości zawiera się siedliskowy obszar Natura 2000 Dolna Odra. Po stronie niemieckiej wzdłuż Odry rozciąga się Park Narodowy Dolina Dolnej Odry. W części środkowej i południowej obszaru włączono doń fragmenty przylegających do doliny lasów o największym zagęszczeniu ptaków drapieżnych.

Plan zadań ochronnych:

Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Dolnej Odry PLB320003 (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1934), zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 27 kwietnia 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2017 r., poz. 2183).

Jezioro Miedwie i okolice PLB320005

Jest to Obszar Specjalnej Ochrony (OSO) ptaków obejmujący swym zasięgiem powierzchnię 16 510,98 ha (wg SDF). Aktualnie obowiązującym aktem prawnym jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków  (Dz. U. z 2011 r., Nr 25, poz. 133). Na terenie Nadleśnictwa Gryfino obszar obejmuje powierzchnię 142,31 ha (0,8 % powierzchni ogólnej nadleśnictwa).

Charakterystyka obszaru:

Obszar obejmuje w północnej części duże mezotroficzne jezioro Miedwie, położone na zachód od niego mniejsze jeziora: Żelewko i Będgoszcz, rzekę Płonię i Kanał Płoński oraz Jez. Płoń w części południowo-wschodniej. Wymienione zbiorniki wodne otoczone są ekstensywnie uprawianymi łąkami oraz na południowym - zachodzie węglanowymi torfowiskami. Na wschodzie znajduje się las olszowy. Jez. Miedwie jest najniżej położonym spośród polskich jezior. Jest ono rezerwuarem wody pitnej dla Szczecina; prowadzi się na nim gospodarkę rybacką.Obszar ten pokrywa się w 96 % z obszarem Natura 2000 Dolina Płoni i Jezioro Miedwie PLH320006. Jednym z najważniejszych siedlisk tej ostoi jest torfowisko węglanowe. Występują tu największe w Polsce powierzchnie szuwarów kłociowych, najbogatsza w Polsce populacja storczyka błotnego oraz jedno z nielicznych w Polsce stanowisk turzycy Buxbauma i marzycy czarniawej. Ponadto obszar Natura 2000 Jezioro Miedwie i okolice na północy graniczy częściowo z obszarem Natura 2000 Wzgórza Bukowe PLH320020 oraz Szczecińskim Parkiem Krajobrazowym „Puszcza Bukowa”.

Plan zadań ochronnych:

Plan zadań ochronnych został ustanowiony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 30 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jezioro Miedwie i okolice PLB320005 (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2014 r., poz. 1929), zmieniony zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z dnia 24 sierpnia 2017 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2017 r., poz. 3567).

Użytki ekologiczne

Na terenie Nadleśnictwa Gryfino ustanowiono dwa użytki ekologiczne, o ogólnej powierzchni 2,07 ha.

Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe

Zespołami przyrodniczo – krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne. Na terenie Nadleśnictwa Gryfino znajdują się dwa zespoły przyrodniczo – krajobrazowe:

Pomniki przyrody

Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Na terenach niezabudowanych, jeżeli nie stanowi to zagrożenia dla ludzi lub mienia, drzewa stanowiące pomniki przyrody podlegają ochronie aż do ich samoistnego, całkowitego rozpadu.

Na gruntach Nadleśnictwa Gryfino znajduje się 105 pomników przyrody, w tym:

• 5 źródlisk,
• 10 głazów narzutowych,
• 1 pomnik ochrony powierzchniowej,
• 13 grup drzew,
• 76 pojedynczych drzew.

Ochrona strefowa wybranych gatunków zwierząt

Ostoje, miejsca rozrodu i regularnego przebywania niektórych gatunków zwierząt podlegają ochronie, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Na terenie Nadleśnictwa Gryfino wyznaczono 20 stref (niektóre strefy się pokrywają), w tym dla:

• bielika – 13 stref,

• kani rudej – 3 strefy,

• orlika krzykliwego – 4 strefy