Szczególne formy ochrony przyrody

 

Rezerwat biosfery Karpaty Wschodnie

 

Realizując program "Man and Biosphere" ("Człowiek i Biosfera") pod patronatem UNESCO utworzono Międzynarodowy Rezerwat Biosfery "Karpaty Wschodnie". Swoim zasięgiem obejmuje on obszary Polski, Słowacji i Ukrainy położone na styku granic tych państw. Po stronie polskiej tworzą go Bieszczadzki Park Narodowy oraz przyległe do niego Parki Krajobrazowe - Doliny Sanu i Ciśniańsko-Wetliński. Na Ukrainie w skład MRB "KW" wchodzą Użański Park Narodowy i Nadsański Park Krajobrazowy, zaś na Słowacji Park Narodowy "Połoniny" wraz ze strefą otulinową.

Rezerwat biosfery założono w celu ochrony reprezentatywnych fragmentów naturalnych biotopów, unikatowych zespołów roślin i zwierząt wraz z ich ostojami, przykładowych jednostek fizjograficznych i krajobrazowych będących rezultatem tradycyjnego gospodarowania w harmonii z przyrodą, a także ekosystemów antropogenicznych i przekształconych, które mogą być w znacznej mierze przywrócone do stanu naturalnego.

Międzynarodowy Rezerwat Biosfery "Karpaty Wschodnie" jest największym spośród istniejących w Polsce ośmiu Rezerwatów Biosfery i zajmuje powierzchnię 108 724 ha, a łącznie z przyległymi obszarami chronionymi po stronie słowackiej i ukraińskiej obejmuje obszar 208 089 ha (część słowacka - 40 778 ha, część ukraińska - 58 587 ha). Cały ten obszar uzyskał statut pierwszego w świecie trójstronnego Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery

 

Parki krajobrazowe

 

            Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z 1991 r. park krajobrazowy jest obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania. Grunty w granicach parku pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu.

            Cały obszar Nadleśnictwa leży w granicach Parku Krajobrazowego Doliny Sanu.

            Park Krajobrazowy Doliny Sanu powstał na mocy Rozporządzenia Wojewody Krośnieńskiego w 1992 roku. Powierzchnia parku według rozporządzenia wynosi 35 635 ha, jednakże Rozporządzenie Rady Ministrów, o powiększeniu BdPN-u, spowodowały jednoczesne zmniejszenie powierzchni PK Doliny Sanu do 33 480 ha.

 

 

                                                                                                                      

Celem utworzenia Parku było zachowanie unikalnych walorów krajobrazowych i przyrodniczych terenów położonych w południowo-wschodniej części województwa podkarpackiego.

Środowisko przyrodnicze Parku odznacza się unikatowością różnorodnych elementów przyrodniczych, wynikających z różnorodności fizjograficznej obszaru. Dolina Sanu, tworząca liczne zakola i przełomy, odgraniczona jest od północy pasmem obficie zalesionego Otrytu, a od południa leśnymi masywami Dwernika – Kamienia i Magury Stuposiańskiej. Teren ten w 80% pokrywają lasy, użytki rolne stanowią zaledwie 15% powierzchni Parku. Prawie 50% powierzchni lasów to drzewostany stuletnie i starsze. Zróżnicowanie siedliskowe i biocenotyczne parku przy małej penetracji ludzkiej sprawia, że jest to jedna z najbogatszych ostoi fauny puszczańskiej i wodnej ( rzeka San najbogatsza z polskich rzek karpackich).

Flora naczyniowa parku liczy 806 gatunków. Duży udział w niej mają gatunki górskie, w tym: 38 gatunków wysokogórskich ( 9 alpejskich i 29 subalpejskich), 64 gatunki reglowe i 25 gatunków ogólnogórskich. Kończy się tu zasięg 12 gatunków wschodniokarpackich ( np. wężymord górski, goździk skupiony, olsza zielona, smotrawa okazała itd.) oraz niektórych zachodniokarpackich (np. ciemiężyca zielona, starzec kędzierzawy). Tutaj przebiega północna granica występowania świerka.

            Najcenniejsze fragmenty przyrody chronione są rezerwatami (Zakole, Dwerniczek, Hulskie i Krywe), a w przyszłości ośmioma projektowanymi. Ciekawsze fragmenty gruntów niezalesionych chronione w postaci trzech użytków ekologicznych ( Krywe, Hulskie i Tworylne).

 

Rezerwaty przyrody - Rezerwat ,,Zakole”

 

            Aktualnie na terenie Nadleśnictwa Stuposiany znajduje się jeden rezerwat przyrody - ,,Zakole” o powierzchni 5,15 ha w leśnictwie Czereszenka. Celem utworzenia rezerwatu ścisłego jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych zespołów pierwotnej roślinności torfowiskowej.Forma ochrony: ścisła. Przedmiot ochrony: prawidłowo wykształcone torfowiska wysokie, dotychczas najmniej narażone na antropopresję i degradację w porównaniu z innymi torfowiskami Bieszczad.

            Typ i podtyp wg głównego:

            ¨ przedmiotu ochrony – biocenotyczny i fizjocenotyczny,

podtypu: biocenoz naturalnych i półnaturalnych ( BF. np ),

            ¨ środowiska chronionego – torfowisk wysokich ( T. tw ).

            Rezerwat torfowiskowy ,,Zakole” położony jest na wysokości ok. 570 m n.p.m. Maksymalna miąższość torfu wynosi ok.3,35 m, zbudowana jest z warstw torfu niskiego i przejściowego, natomiast warstwę przejściową budują torfy typu wysokiego.

Centralną część rezerwatu zajmuje mszar wysokotorfowiskowy, który sporadycznie porasta świerk pospolity Picea abies, brzoza omszona Betula pubescens i brzoza brodawkowata Betula pendula. Na obrzeżach torfowiska występuje bór bagienny. Cały teren porasta bujnie warstwa krzewinek, które tworzą: borówka bagienna Vaccinium uliginosum, bagno zwyczajne Ledum palustre i bażyna czarna Empetrum nigrum.

 

Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe

 

            Nową formą ochrony przyrody są zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, które na mocy ustawy o ochronie przyrody, wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania ich wartości estetycznych.

 

                                                                                                            

 

 

            W zasięgu działania Nadleśnictwa Stuposiany znajduje się zespół przyrodniczo – krajobrazowy. Jest nim ,,Cmentarz w Stuposianach” (zadrzewienia + cmentarz).

 

Obszary Natura 2000

 

Cała powierzchnia Nadleśnictwa została zaliczona do obszaru Natura 2000 PLC180001 „Bieszczady”.