Ochrona przyrody

W Nadleśnictwie Ujsoły występują następujące obiekty ochrony przyrody:

6 rezerwatów leśnych: 2 objęte ochroną ścisłą – „Oszast”, „Śrubita” i 4 objęte ochroną częściową - „ Dziobaki”, „Lipowska”, „Butorza” oraz „Muńcoł”;

Park Krajobrazowy Beskidu Żywieckiego;

2 obszary Natura 2000: Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - PLH240006 „Beskid Żywiecki”, Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - PLB240002 „Beskid Żywiecki”;

5 pomników przyrody - wśród nich 9 okazałych drzew i 1 stanowisko roślin naczyniowych – storczyki z gatunku Kukułka bzowa;
Użytek ekologiczny – U.E. „Stawek w Złatnej”;
Ochrona gatunkowa zwierząt i rośliń (wykazy gatunków w menu Plan Urządzania Lasu - część opisowa)

Na obszarze administracyjnym Nadleśnictwa Ujsoły zlokalizowane jest 6 rezerwatów przyrody:

Nazwa rezerwatu	Forma ochrony	Obręb/ leśnictwo Oddział /pododdział	Data utworzenia pow. leśna wg Planu U.L. pow.wg. zarz. Ministra	Podstawa prawna	Rodzaj, typ i podtyp rezerwatu (opis formy ochrony)	Cel ochrony	Najważniejsze osobliwości
1	2	3	4	5	6	7	8
BUTORZA*	częściowy	Rycerka/ Kiczora 61b, 62b, c, d	27.07.1961 30,72 ha 30,68 ha	Powołanie rezerwatu: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 27 lipca 1961 r. (M.P. z 1961 r. Nr 73, poz. 311) Nowelizacja: Rozporządzenie Nr 42/07 Wojewody Śląskiego z dn. 30.01.2004 r. Dz. Urz. Woj. Śląskiego Nr 9, poz. 341	Leśny (L): I – PFi zl Fitocenoty-czny zbiorowisk leśnych (zl); II – leśny i borowy (EL), borów górskich i podgórskich (bgp).	Zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze wykształconych powierzchni dolnoreglowego boru jodłowo-świerkowego z dorodnym drzewostanem „świerka istebniańskiego”.	Zbiorowiska roślinne (dolnoreglowy bór świerkowo-jodłowy, żyzna buczyna karpacka, bagienna olszyna górska). Występujące rośliny: żywiec dziewięciolistny i gruczołowaty, lepiężnik biały.
DZIOBAKI*	częściowy	Rycerka/ Rycerki 169c	11.12.1995r. 12,79 ha 13,06 ha	Powołanie rezerwatu: Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 11 grudnia 1995 r. (M.P. z 1995 r. Nr 2, poz. 27)	Leśny (L): I – PFi zl Fitocenoty-czny zbiorowisk leśnych (zl); II – leśny i borowy (EL), borów górskich i podgórskich (bgp).	Zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze wykształconych powierzchni buczyny karpackiej i jaworzyny ziołoroślowej w reglu dolnym.	Zbiorowiska roślinne (żyzna buczyna karpacka, jaworzyna zioło-roślowa). Stanowiska:miłosna górska, lepiężnik biały, wietlica alpejska, żywiec dziewięciolistny, omieg górski, ciemiężyca zielona.
LIPOWSKA*	częściowy	Ujsoły/ Gawłowskie 14a,b 17a,b	09.06.2008r. 27,42 ha (N-ctwo: Ujsoły) (Pozostała część rezerwatu znajduje się w Nadleśnictwie Węgierska Górka – łączna pow. 62,60 ha)	Rozporządzenie Nr 112 Wojewody Śląskiego z dn. 09.06.2008r. Dz. Urz. Woj. Śląskiego Nr 112, poz. 2272	Leśny (L): I – PFi zl Fitocenoty-czny zbiorowisk leśnych (zl); II – leśny i borowy (EL), borów górskich i podgórskich (bgp).	Zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych górnoreglowego boru świerkowego, oraz torfowiska z systemem oczek wodnych.	Górnoreglowy bór świerkowy, torfowiska z systemem oczek wodnych, kompleks torfowisk wysokich na wierzchowinie Lipowskiej z karłowatymi formami świerka, rzadkie i chronione rośliny w tym bagienne (żurawina błotna, borówka błotna itp.). Obserwacje głuszca, wilka, rysia i niedźwiedzia.
MUŃCOŁ*	częściowy	Ujsoły/ Petkówka 254a,b 255a, b, c	23.12 1998r 44,92 ha 45,20 ha	Powołanie rezerwatu: Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 23 grudnia 1998 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 166, poz. 1227)	Florystyczny (Fl): I – PFI rzk Florystyczny roślin zielnych i krzewinek (rzk); II – leśny i borowy (EL), borów górskich i podgórskich (bgp).	Zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych licznego stanowiska śnieżyczki przebiśnieg występującego w żyznej buczynie karpackiej.	Stanowisko śnieżyczki przebiśnieg w żyznej buczynie karpackiej w podzespole z kokoryczą pustą. Występowanie: Wawrzynek wilczełyko, Ciemiężyca zielona, Podrzeń żebrowiec, Kruszczyk szerokolistny, Kopytnik pospolity, Paprotnik kolczysty.
OSZAST*	ścisły	Ujsoły/ Cicha 200b, c, d, f 201a	13.10.1971r. 44,81 ha 48,80 ha	Powołanie rezerwatu: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 13 października 1971 r. (M.P. z 1971 r. Nr 53, poz. 346) Nowelizacja: Rozporządzenie Nr 42/07 Wojewody Śląskiego z dn. 31.07.2007 r. Dz. Urz. Woj. Śląskiego Nr 128, poz. 2507	Leśny (L): I – PFi zl Fitocenoty-czny zbiorowisk leśnych (zl); II – leśny i borowy (EL), lasów mieszanych górskich i podgórskich (lmg).	Zachowanie fragmentu lasu bukowo – jodłowo-świerkowego, będącego fragmentem pierwotnej puszczy karpackiej regla dolnego.	Pierwotna puszcza karpacka, las świerkowo-jodłowo-bukowy regla dolnego. Stanowiska Dzięcioła trójpalczastego, obserwacje wilka.
ŚRUBITA*	ścisły	Rycerka/ Racza 231a	28.12. 1957r. 25,47 ha 25,86 ha	Powołanie rezerwatu: Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 28 grudnia 1957 r. (M.P. z 1957 r. Nr 9, poz. 52)	Leśny (L): I – PFi zl Fitocenoty-czny zbiorowisk leśnych (zl); II – leśny i borowy (EL), borów górskich i podgórskich (bgp).	Zachowanie fragmentu pierwotnego lasu jodłowo-bukowego regla dolnego.	Sędziwe buki i jodły; starodrzew o charakterze zbliżonym do dawnej "Puszczy karpackiej" zbiorowisko roślinne żyznej buczyny karpackiej.Stanowiska Tocji karpackiej, Nocka dużego. Zbiorowiska ziłoroślowe ze świerząbkiem orzęsionym i omiegiem górskim.

Zestawienie istniejących pomników przyrody na terenie Nadleśnictwa:

Lp	Numer rejestru woj. /nr rozporządzenia	Położenie		Opis obiektu
Lp	Numer rejestru woj. /nr rozporządzenia	Leśnictwo Oddz. Wydz.	Gmina	Rodzaj	Obw. *[cm]*	Wys. *[m]*	Stan zdro-wotny	zagrożenia
1	2	3	4	5	6	7	8	9
1	Rozporządzenie nr 3/93 Wojewody Bielskiego z 8.10.1993r. § 1 pkt. III. 12 (Dz. Urz. Woj. Bielskiego nr 12. poz. 72)	obr. Rycerka leśnictwo Racza,233a	Rajcza wieś Rycerka Górna Kolonia	Wiąz górski	400	25	Dobry	Działalność człowieka
2	Rozporządzenie nr 3/93 Wojewody Bielskiego z 8.10.1993r. § 1 pkt. III. 13 (Dz. Urz. Woj. Bielskiego nr 12. poz. 72)	obr. Rycerka leśnictwo Racza, 233a	Rajcza wieś Rycerka Górna Kolonia	Wiąz górski	380	25	Dobry	Działalność człowieka
3	Decyzja Wojewody Bielskiego nr 262 z 31.12.88r. (Dz. Urz. Woj. Bielskiego z 22 lutego 1989r. nr 2 poz. 55 - § 1 pkt.4)	obr. Ujsoły leśnictwo Złatna,120l	Ujsoły wieś Złatna	Lipa – 5 szt. Grupa 5 lip drobnolistnych	Obwody: 325; 340; 350; 360; 510	Wysokości: 13; 17; 18; 18; 20	Dobry	Działalność człowieka
4	Rozporządzenie Wojewody Śląskiego nr 9/2009 z 28 lipca 2009 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody (Dz. Urz. Nr 138, poz. 2747)	obr. Ujsoły leśnictwo Okrągłe, 67o	Ujsoły wieś Złatna	„Stanowisko storczyków w Złatnej Hucie”			Dobry	Działalność człowieka, zbiór

Zestawienie dotyczące użytku ekologicznego na terenie Nadleśnictwa Ujsoły

Użytek ekologiczny	Nr zarządzenia	Położenie		Powierzchnia [ha]	Opis obiektu walory	Uwagi
Użytek ekologiczny	Nr zarządzenia	Leśnictwo, Oddz. Wydz.	Gmina	Powierzchnia [ha]	Opis obiektu walory	Uwagi
1	2	3	4	5	6	7
*„Stawek w Złatnej”*	Rozporządzenie Nr 26/07 Wojewody Śląskiego z dnia 14 czerwca 2007 r.	Złatna 120 t,	Ujsoły	0,07	Celem ochrony jest oczko wodne będące miejscem rozrodu płazów, oraz stanowiskiem podlegającego ochronie włosienicznika Batrachium sp.	W okresie letnim możliwość wysychania.

"Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000", jest systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdrażanym od 1992 r. w sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest zachowanie zarówno zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy, ale też zachowanie typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla regionów biogeograficznych.

W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Ujsoły znajdują się dwie przyrodnicze ostoje naturowe (obszar Natura 2000), obszary mające znaczenie dla Wspólnoty (OZW), Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - PLB240002 „Beskid Żywiecki” oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk PLH240006 „Beskid Żywiecki”:

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk - PLH240006 „Beskid Żywiecki”.

Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 „Beskid Żywiecki” został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej jako obszar mający znaczenie dla Wspólnoty, a został on wyznaczony dla ochrony:

· populacji dużych drapieżników: wilka, niedźwiedzia (gatunki priorytetowe), a także rysia;

· populacji drobnych ssaków: nocka dużego i darniówki tatrzańskiej;

· płazów: traszki grzebieniastej, traszki karpackiej i kumaka górskiego;

. siedlisk leśnych i nieleśnych, oraz różnorodnych form geomorfologicznych

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - PLB240002 „Beskid Żywiecki”.

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 PLB240002 „Beskid Żywiecki” powołany został Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. (Dz. U. Nr 198, poz. 1226, a został on wyznaczony dla ochrony:

· populacji głuszca.

Ponadto w toku inwentaryzacji przeprowadzonej przez BULiGL w 2009 r. stwierdzono następujące gatunki ptaków występujące na tym obszarze:

. Dzięcioł zielonosiwy Picus canus J. F. Gmelin.

. Pluszcz Cinclus cinclus L.

. Pliszka górska Motacilla cinerea Tunstall

. Drozd obrożny Turdus torquatus L.

. Orzechówka Nucifraga caryocatactes L.

. Puszczyk uralski Strix uralensisL – C

. Sóweczka Glaucidium passerinum L - D

. Włochatka Aegolius funereus L. - C

Lasy Nadleśnictwo Ujsoły są lasami wielofunkcyjnymi. Z funkcji pozaprodukcyjnych największe znaczenie mają wodochronność i glebochronność. Funkcje te wynikają bezpośrednio z położenia i ukształtowania terenu - lasy górskie stanowią m.in. naturalne tereny źródliskowe, podnoszą retencyjność gruntów i przeciwdziałają erozji gleby. Lasy Nadleśnictwa Ujsoły zostały zaliczone w całości do lasów ochronnych.