Ochrona przyrody

Wykaz form ochrony przyrody w Nadleśnictwie Kluczbork

Rezerwaty Przyrody

Rezerwat „Bażany" powołany został Zarządzeniem Nr. 71 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 20 czerwca 1969 r., (zmienione Rozporządzeniem Nr 0151/P/27/08 Wojewody Opolskiego z dnia 4 marca 2008r.).
 Jest to rezerwat objęty ochroną czynną, o łącznej powierzchni 21,79 ha. Położony jest w leśnictwie Bażany w obrębie Lasowice Małe.
 Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu naturalnego drzewostanu sosnowego, położonego na wydmach śródlądowych z obfitym stanowiskiem jałowca.
Rezerwat należy do grupy rezerwatów fitocenotycznych i podtypu zbiorowisk leśnych. Według głównego typu środowiska należy zaliczyć go do typu rezerwatów lasów i borów, podtypu borów nizinnych.
Podczas badań fitosocjologicznych zinwentaryzowano następujące zbiorowiska lesne: suboceaniczny bór świeży Leucobryo-Pinetum w dwóch formach: typowej i degeneracyjnej
Forma typowa zajmuje centralną i południową część oddziału. Drzewostan buduje sosna zwyczajna Pinus sylvestris, w warstwie krzewów występuje  jałowiec pospolity Juniperus communis, kruszyna pospolita Frangula alnus i jarzębina Sorbus aucuparia. W runie dominuje śmiałek pogięty Deschampsia flexuosa i borówka czarna Vaccinium myrtillus.
 Pozostałą część oddz. 24b oraz cały oddz. 26a,b zajmuje forma degeneracyjna. W oddz. 24b w drzewostanie widoczny jest znaczny udział robinii akacjowej Robinia pseudoacacja, w runie – niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parwiflora w drzewostanie udział dębu szypułkowego Quercus robur, dębu bezszypułkowego Quercus petraea, brzozy brodawkowatej Betula pendula. W warstwie krzewów dominuje kruszyna pospolita z udziałem dębu szypułkowego i bezszypułkowego, brzozy brodawkowatej i jarzębiny. W runie występuje borówka czarna. 
 Świat zwierząt reprezentują następujące gatunki:
 Chrząszcze Coleoptera: biegacz ogrodowy Carabus hortensis i biegacz fioletowy Carabus violaceus
Płazy Amphibia: żaba trawna Rana temporaria, ropucha szara Bufo bufo
Gady Reptilia: jaszczurka zwinka Lacerta agilis, jaszczurka żyworodna Lacerta vivipara, padalec Anguis fragilis
Ptaki Aves: Dzięcioł duży Dendrocopos major, kos Turdus merula, mysikrólik Regulus regulus, kowalik Sitta europaea , sójka Garrulus glandarius, modraszka Parus caeruleus, trznadel Emberiza citinella
Ssaki Mammalia: kret europejski Talpa europaea, ryjówka aksamitna Sorex araneus

 

Użytki Ekologiczne

Na terenie Nadleśnictwa znajdują się  3 użytki ekologiczne.

1. „Starorzecze Prosny 2" o pow. 34,96 ha  położone na terenie Obrębu Gorzów Śląski utworzony na podstawie Rozporządzenia Nr 0151/P/9/2003 Wojewody Opolskiego z dnia 8.12.2003r. w celu ochrony płatów nieużytkowanej roślinności, bagna, torfowiska oraz kępy drzew i krzewów w dolinie Prosny.

2. „Tuły" o pow. 22,41 ha położony na terenie Obrębu Lasowice Małe utworzony na podstawie Zarządzenia Nr P/2/97 Wojewody Opolskiego z dnia 3.02.1997r. w celu ochrony bagna śródleśnego – roślinności bagiennej, miejsca gniazdowania żurawia (Grus grus ), brodźca samotnego (Tringa ochropus) oraz innych gatunków ptactwa wodnego i śpiewającego nie występujących w sąsiednich monokulturach, (zmienione Rozporządzeniem Nr 0151/P/9/2003 Wojewody Opolskiego z dnia 8 grudnia 2003r.).

3. „Starorzecze Prosny 1" o pow. 18,32 ha położony na terenie Obrębu Gorzów Śląski utworzony na podstawie Rozporządzenia Nr 33/96 Wojewody Częstochowskiego z dnia 23.12.1996r. w celu ochrony lasów olchowych  i brzozowych na olsie z bogatą roślinnością dna lasu.(zmienione Rozporządzeniem Nr. 0151/P/9/2003 Wojewody Opolskiego z dnia 8 grudnia 2003 r.)

Inwentaryzacja przyrodnicza

W 2006 i 2007 r. w Nadleśnictwie Kluczbork została przeprowadzona powszechna inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, o których mowa w dyrektywach Rady Europejskiej:

1. nr. 92/43/EWG z  21 maja 1992 r. o ochronie siedlisk przyrodniczych  oraz dzikiej fauny i flory, zwana Dyrektywą Siedliskową i zmieniona dyrektywą 97/62EWG.
2. nr. 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków, zwana Dyrektywą Ptasią, uchwalona 2 kwietnia 1979 r., a następnie zmodyfikowana dyrektywami 81/854/EWG,  85/411/EWG, 86/122/EWG, 91/244/EWG I 94/24/EWG
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji wytypowano na terenie Nadleśnictwa Kluczbork siedliska oraz gatunki wyszczególnione w poniższym zestawieniu.
Siedliska leśne.
1. 9110  Kwaśne buczyny  - powierzchnia 47,69 ha

2. 9170 Grąd środkowo-europejski i
   subkontynentalny - powierzchnia 31,80 ha

3. 91E0*  Łęg olszowo-jesionowy - powierzchnia 70,79 ha

Gatunki zwierząt leśnych.
1. 1088 Kozioróg dębosz 1 stanowisko w leśnictwie Zawiść,
     3 stanowiska w leśnictwie Tuły
2. 1337 Bóbr europejski 1 stanowisko w leśnictwie Tuły

3. 1355 Wydra   1 stanowisko w leśnictwie Zawiść
Gatunki zwierząt nieleśnych.
1. 1060 Czerwończyk nieparek  1 stanowisko w leśnictwie Żabiniec, 1 stanowisko w l-ctwie Zawiść. 2 stanowiska w l-ctwie Jasienie
2. 1188 Kumak nizinny  1 stanowisko w l-ctwie Tuły

Ptaki.
1. A075 Orzeł bielik   1 stanowisko w l-ctwie Zawiść
2. A127 Żuraw    1 stanowisko w l-ctwie Jasienie, 1 stanowisko w l-ctwie Bażany, 1 stanowisko w l-ctwie Tuły, 1 stanowisko w l-ctwie Nasale, 1 stanowisko w l-ctwie Tęczynów.

Pomniki przyrody

Na terenie Nadleśnictwa Kluczbork zlokalizowanych jest  29 pomników przyrody

Podstawa prawna	oddział	leśnictwo	gmina	gatunek	ilość
OBRĘB GORZÓW ŚLĄSKI
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	86 d	Tęczynów	Gorzów Śląski	Sosna zwyczajna	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	223 a	Bąków	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1 13.05.2010r. uszkodzony w wyniku burzy
OBRĘB LASOWICE MAŁE
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	179 a	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	160 a	Jasienie	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	189 k	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	2
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	189 j	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	191 d	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	191 d	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	191 d	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	151 a	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	181 c	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	182 h	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	151 c	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	180 f	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	180 a	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	209 a	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Buk zwyczajny	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	209 a	Lasowice Małe	Lasowice Wielkie	Buk zwyczajny	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	46 fx	Jasienie	Lasowice Wielkie	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	199 f	Tuły	Lasowice Wielkie	Buk zwyczajny	1
OBRĘB ZAMECZEK
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/38/05  z dnia 26.10.2005 r.	220 m	Zameczek	Kluczbork	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	92 c	Żabieniec	Kluczbork	Modrzew europejski	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	92 c	Żabieniec	Kluczbork	Modrzew europejski	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	92 c	Żabieniec	Kluczbork	Modrzew europejski	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	92 c	Żabieniec	Kluczbork	Modrzew europejski	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	89 d	Żabieniec	Kluczbork	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	89 d	Żabieniec	Kluczbork	Dąb szypułkowy	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	88 k	Żabieniec	Kluczbork	Buk zwyczajny	1
Rozporządzenie Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/42/08 z dnia 12 grudnia 2008 r.	41 a	Zawiść	Pokój	Dąb szypułkowy	1

 

Parki Krajobrazowe

Stobrawski Park Krajobrazowy został utworzony Rozporządzeniem Wojewody Opolskiego nr. P/11/99 z dnia 28.09.1999 r. w celu zachowania najcenniejszych obszarów leśnych i wodno – błotnych  nizinnej części Opolszczyzny, (zmienione Rozporządzeniem Nr. 0151/P/06 Wojewody Opolskiego z dnia 8 maja 2006 r.).
   Powierzchnia ogólna Parku wynosi 52636,50 ha. Wokół Parku nie utworzono otuliny. W skład Parku wszedł prawie cały obręb Zameczek oraz niewielka część Obrębu Lasowice Małe o powierzchni ogólnej 6068,38 ha.
   Obszar Stobrawskiego Parku Krajobrazowego ma urozmaicony system hydrologiczny, na który składają się: bogata sieć rzeczna o charakterze typowo nizinnym, bogata sieć melioracyjna, liczne stawy, starorzecza, małe oczka wodne, torfowiska, namuliska, tereny zalewowe i inne obszary okresowo podmokłe. Cały obszar Parku należy do dorzecza Odry. Lasy stanowią około 80 % powierzchni Stobrawskiego Parku Krajobrazowego.
   Występuje tu większość zbiorowisk leśnych, charakterystycznych dla terenów nizinnych. Szata roślinna Parku  jest zróżnicowana. Występują tutaj gatunki objęte ochroną: widłak jałowcowaty ( Lycopodium annotirum ), kruszczyk szerokolistny ( Epipactis helleborine ), wawrzynek wilczełyko ( Daphne mezereum ), bagno zwyczajne (Ledum palustre).
   Faunę Parku Krajobrazowego reprezentuje wiele gatunków owadów, płazów, gadów, ssaków, ptaków, a wśród nich objęty ochroną orzeł bielik, którego gniazdo znajduje się w leśnictwie Zawiść.

 

Obszar NATURA 2000

Nadleśnictwo Kluczbork znajduje się w zasięgu jednego obszaru Natura 2000 - Łąki w okolicach Kluczborka nad Stobrawą, wyznaczonego 01.03.2011 r. Aktem prawnym jest DECYZJA KOMISJI z dnia 10 stycznia 2011, w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty składających się na kontynentalny region biogeograficzny ( notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)2011/64/UE).

Powierzchnia: 356,60 ha

Pow. gruntów leśnych wchodzących do Natury 2000 10,98 ha

Typ ostoi: B

Rodzaj ochrony: SOO

Kod obszaru: PLH160013

Obszar położony jest na zachód od miasta Kluczbork. Występują tu zbiorowiska okresowo koszonych łąk ze szczawiami, rdestem wężownikiem, wierzbówką, turzycami, mozgą trzcinowatą i krwiściągiem lekarskim. Łąki w okresie kwitnienia odwiedzane są przez szereg motyli, w tym dwa gatunki z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, dla ochrony których obszar powstał: czerwończyk nieparek Lycaena dispar i modraszek nausitous Maculinea nausithous.

Obszar chronionego Krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu „Lasy Stobrawsko-Turawskie" został utworzony uchwałą nr XXIV/193/88 WRN w Opolu z dnia 26.05.1988r. którego granice zostały skorygowane Rozporządzeniem Wojewody Opolskiego Nr 0151/P/16/06 z dnia 08.05.2006r. W chwili obecnej Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje swym zasięgiem część Obrębów Gorzów Śląski i Lasowice Małe o łącznej powierzchni 7843,03 ha. W obszarze Lasów Stobrawsko-Turawskich , na lewobrzeżnym dopływie rzeki Bogacicy znajduje się częściowo podtorfiony zbiornik wodny „Czarny Staw" (Jezioro Czarne). Głównymi walorami Obszaru Chronionego Krajobrazu Lasy Stobrawsko-Turawskie  są  wieloprzestrzenne tereny zróżnicowanych gatunkowo i siedliskowo lasów. Stanowią one fragmenty dawnej Puszczy Śląskiej jednej z kilkunastu pozostałości dawnych puszcz polskich.

 

Ochrona gatunkowa

Na terenie Nadleśnictwa Kluczbork, w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
 stwierdzono występowanie 8 gatunków podlegających ochronie, są to:
 

• Wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum
• Bagno zwyczajne Ledum palustre
• Widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum
• Kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine
• Torfowiec Sphagnum sp.
• Widłak goździsty Lycopodium clavatum
• Pomocnik baldaszkowy Chimaphila umbellata
• Bielistka siwa Leucobryum glaucum

    Na terenie Nadleśnictwa występuje również wiele gatunków owadów, ptaków, ssaków i innych:
 Owady
• Biegacze - Carabus
• Tęczniki - Calosoma
• Trzmiele - Bombus
• Kozioróg dębosz - Cerambyx Cerdo
• Czerwończyk nieparek - Lycaena dispar
 Mięczaki
• Slimak winniczek - Helix pomatia
 Płazy
• Kumak nizinny – Bombina bombina
• Ropuchy - Bufo
• Żaby - Rana
 Gady
• Jaszczurka zwinka - Lacerta agilis
• Padalec zwyczajny - Anquis fragilis
• Zaskroniec zwyczajny - Natrix natrix
• Zmija zygzakowata - Vipera berus
 Ptaki
• Bocian biały - Ciconia ciconia
• Cierniówka - Sylvia communis
• Czyżyk - Carduelis spinus
• Drozd śpiewak - Turdus philomelos
• Dzięcioł czarny - Dryocopus martius
• Dzięcioł duży - Dryocopus major
• Dzięcioł średni - Dryocopus medius
• Dzięcioł mały - Dryocopus minor
• Dzwoniec - Carduelis chloris
• Gawron - Corvus frugilegus
• Gil - Pyrrhula pyrrhula
• Jastrząb - Accipiter gentilis
• Jerzyk - Apus apus
• Kos - Turdus merula
• Kruk - Corvus corax
• Kukułka - Cuculus canorus
• Mazurek  - Passer montanus
• Muchołówka szara - Ficedula strata
• Myszołów zwyczajny - Buteo buteo
• Pokrzewka ogrodowa - Sylvia borin
• Sierpówka - Streptopelia decaocto
• Sikora bogatka - Parus major
• Sikora czubatka - Parus cristatus
• Sikora modra - Parus caeruleus
• Sikora sosnówka - Parus ater
• Sikora uboga - Parus palustris
• Gołąb siniak - Columba oenas
• Skowronek polny - Alauda arvensis
• Sójka - Garrulus glandarius
• Sroka - Pica pica
• Szczygieł - Carduelis carduelis
• Szpak - Sturnus vulgaris
• Trznadel - Emberiza citrinella
• Wilga - Oriolus oriolus
• Wrona - Corvus corone cornix
• Wróbel domowy - Passer domesticus
• Zięba - Fringilla coelebs
• Żuraw - Grus grus
• Bielik - Haliaetus albicilla
• Sóweczka - Glaucidium passerinum
 Ssaki
• Jeże - Erinaceus
• Kret - Talpa europaea
• Wiewiórka - Sciurus vulgaris
• Ryjówkowate - Soricidae
• Łasica łaska - Mustella nivalis
• Wydra – Lutra lutra
• Bóbr europejski – Castor fiber

 Strefy ochronne miejsc rozrodu zwierząt chronionych:
 1. Obręb Zameczek:
 Na terenia Nadleśnictwa Kluczbork Decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Opolu, ustanowiono strefy ochrony całorocznej oraz okresowej wokół gniazda bielika.
Wyznaczono również strefę ochrony całorocznej wokół dziupli lęgowej sóweczki.