Ochrona przyrody

Rezerwat "Pilsko" Utworzony w 1971 roku, posiada status rezerwatu częściowego, leśnego. Powierzchnia stanowi 105,21 ha (na mocy rozporządzenia Nr 2/05 Wojewody Śląskiego z dnia 05.01.2005r. rezerwat Pięć Kopców uległ likwidacji i został włączony do rezerwatu Pilsko). Rezerwat swym zasięgiem obejmuje szczytowe i podszczytowe partie Pilska (1557 m n.p.m.), położone po północnej stronie. Podstawowym celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu górnoreglowego boru świerkowego, zarośli kosodrzewiny, licznych płatów zbiorowisk murawowo-krzewinkowych, z rzadkimi gatunkami flory i fauny.

Rezerwat "Pod Rysianką" Utworzony w 1970 roku, posiada status rezerwatu częściowego, leśnego. Powierzchnia 27,54ha obejmuje swoim zasięgiem stoki Rysianki na wysokości 950-1170 m n.p.m., obejmuje źródłową część potoku Sopotnia Wielka. Celem ochrony jest zachowanie dolnoreglowego lasu jodłowo-świerkowo-bukowego, będącego fragmentem pierwotnej Puszczy Karpackiej regla dolnego w Beskidzie Żywieckim.

Rezerwat "Romanka" Utworzony w 1963 roku, posiada status rezerwatu leśnego. Obejmuje swoim zasięgiem grzbiet i górne części stoków wierzchowinowej części masywu Romanka (1366 m n.p.m.), gdzie 11,00ha otoczone jest ochroną częściową, z kolei 53,45ha ochroną ścisłą. Celem ochrony jest zachowanie pierwotnego fragmentu dawnej Puszczy Karpackiej w postaci boru świerkowego regla górnego. W szczytowych partiach rezerwatu wyodrębniono zbiorowisko: górnoreglowy bór świerkowy z trzcinnikiem owłosionym (Calamagrostis villosa).

Rezerwat "Gawroniec" Utworzony w 1995 roku, posiada status rezerwatu częściowego, leśnego. Powierzchnia stanowi 23,69ha   i obejmuje swoim zasięgiem  tereny położone na zboczach Gawrońca i częściowo Wolentarskiego Gronia. Za cel ochrony uznaje się zachowanie naturalnych fragmentów buczyny karpackiej ze znacznym udziałem jodły i rzadkich roślin zielnych. W obrębie rezerwatu wyodrębniono dwa zespoły leśne: buczynę karpacką w podzespole typowym i podzespole z miesiącznica trwałą (Lunaria rediviva) oraz olszynę górską.

Rezerwat "Madohora" Utworzony w 1960 roku, posiada status rezerwatu częściowego, leśnego. Powierzchnia 71,81ha obejmuje swoim zasięgiem szczyt oraz górne partie Madohory (Łamanej Skały). Położony jest na wysokości 700-929 m n.p.m. Celem ochrony jest zachowanie naturalnych zespołów leśnych występujących na różnorodnych siedliskach oraz wychodni skalnych na szczycie Madohory.

Rezerwat "Szeroka" Utworzony w 1960 roku, jest rezerwatem o charakterze leśnym, objętym ochroną częściową. Powierzchnia 49,51ha, obejmująca górne partie doliny jednego z dopływów potoku Kocierzanka, w centralnej części Beskidu Małego, ochrania fragment karpackiego lasu bukowego regla dolego. W rezerwacie wyodrębniono trzy zbiorowiska nieleśne i dwa leśne.

Rezerwat „Grapa" Rezerwat Grapa jest rezerwatem typowo leśnym, położonym w makroregionie Beskidów Zachodnich, mezoregionie Kotliny Żywieckiej, na wysokości 370 – 430 m n.p.m. Powierzchnia rezerwatu 23,23 ha.     To jeden z wielu tego typu obiektów poddanych ochronie w rejonie Beskidu  Zachodniego. Utworzony został w celu ochrony lasów liściastych. Na obszarze rezerwatu dominuje grąd subkontynentalny Tilio-carpinetum typicum. Zespół ten swoim zasięgiem obejmuje znaczną część powierzchni rezerwatu. Szczególną wartość  w regionalnym systemie ochrony przyrody podkreśla występowanie zespołu łęgu jesionowego z jarzmianką większą. Obecnie z zarządzie Nadleśnictwa Jeleśnia pozostaje jedynie część rezerwatu Grapa o powierzchni 6,12 ha.

 

 

Cały obszar Nadleśnictwa Jeleśnia, za wyjątkiem małych kompleksów leśnych znajduje się na terenie parków krajobrazowych, tj. Parku Krajobrazowego Beskidu Żywieckiego oraz Parku Krajobrazowego Beskidu Małego, które wchodzą w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego  

Park Krajobrazowy Beskidu Żywieckiego obejmuje obszar  35 870 ha, w tym ok. 4 261,84 ha  na gruntach Lasów Państwowych Nadleśnictwa Jeleśnia. Wyróżnia się tutaj 3 jednostki geomorfologiczne : Beskid Żywiecki, Beskid Makowski i Kotlinę Żywiecką. Cała powierzchnia ŻPK cechuje się dużą zasobnością w wody powierzchniowe, które jednak są nierównomiernie rozłożone, wody szybko odpływają w potokach, tworząc po obfitych opadach groźne wezbrania.

Na terenie Żywieckiego Parku Krajobrazowego wykształciły się cztery piętra roślinne: pogórza,  regla dolnego,  regla górnego, kosodrzewiny. Największymi osobliwościami flory ŻPK są przede wszystkim gatunki wysokogórskie, np. porosty: Cetraria tiroliensis, Cladonia gonecha, Cladonia elongata, podgatunek niebielistki trwałej Swertia perennis subsp. Alpestris, pełnik europejski Trollius altissimus, tymotka halna Phleum rhaeticum,  jałowiec halny Juniperus communis subsp. Alpina, wierzba zielna Salix herbacea.

Na terenie ŻPK objęto ochroną rezerwatową obszar o powierzchni 419,14 ha w 10 rezerwatach z czego 4 znajdują się na terenie PGL LP Nadleśnictwo Jeleśnia („Pilsko", część „Romanka", „Pod Rysianką", „Gawroniec").

 

Park Krajobrazowy Beskidu  Małego- obejmuje obszar 25 770 ha w tym ok. 4 373,07 ha na gruntach Lasów Państwowych Nadleśnictwa Jeleśnia. Dolina rzeki Soły przedziela Beskid Mały na dwie części: od zachodu mniejsze pasmo Magurki Wilkowickiej  i od wschodu większe pasmo Łamanej Skały tworząc, tzw. kaskadę Soły z trzema zbiornikami wodnymi. Na terenie zasięgu ter. Nadleśnictwa Jeleśnia znajduje się zbiornik Tresna i część zbiornika Międzybrodzkiego.

Cały Beskid Mały jest  obszarem źródliskowym dopływów Soły i Skawy. Panuje tu klimat  górski  z oddziaływaniami klimatu kontynentalnego i oceanicznego, co powoduje  nagłe zmiany pogody. Częstym zjawiskiem jest też inwersja termiczna.

Roślinność występująca na terenie Beskidu Małego to roślinność pogórza i piętra dolnego. Piętro pogórza to tereny łąkowe, pół uprawnych i zagród z fragmentami  naturalnych zbiorowisk roślinnych na skarpach czy w wąwozach (grąd i buczyna karpacka) .

Piętro regla dolnego to tereny leśne z nielicznymi, zarastającymi polanami. (przeważają sztuczne świerczyny na siedliskach buczyny karpackiej i jedliny).

Na terenie Parku Krajobrazowego Beskidu Małego ochroną rezerwatową objęto 140,15 ha w trzech rezerwatach, z czego 2 znajdują się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jeleśnia (Rezerwat „Szeroka" oraz część Rezerwatu „Madohora")

Obszary Natura 2000

Na gruntach Nadleśnictwa położone są 3 obszary Natura 2000:

·         PLH - 240006 Beskid Żywiecki – powierzchnia 35 276,1 ha, w tym na gruntach Nadleśnictwa 4564,13ha.

·         PLH – 240023 Beskid Mały - powierzchnia 7186,16 ha, w tym na gruntach Nadleśnictwa  2755,06  ha,

·         PLB - 240002 Beskid Żywiecki - powierzchnia 34 988, ha, w tym na gruntach Nadleśnictwa  4 497,86 ha,

 

PLH - 240006 Beskid Żywiecki

PLB - 240002 Beskid Żywiecki

Obszar obejmuje fragment Beskidu Żywieckiego, który charakteryzuje się różnorodnością form geomorfologicznych. Budują go fliszowe utwory serii magurskiej. Wyróżniają się tu 3, zwarte grupy górskie: Wielkiej Raczy, Pilska i Lipowskiej-Romanki. Różnią się one od siebie charakterem i układem grzbietów.

Sieć hydrograficzna ma tu charakter typowo górski, z dużą liczbą potoków o gwałtownych spadkach i malowniczych wodospadach. Osobliwością są nieliczne, drobne jeziorka osuwiskowe. Szatę roślinną tworzą naturalne zespoły lasów iglastych i liściastych (około 75% powierzchni ostoi) oraz naturalne, półnaturalne i antropogeniczne zbiorowiska nieleśne.

Obszar charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem szaty roślinnej i dobrze zachowanymi, typowymi zbiorowiskami górskimi (leśnymi i nieleśnymi). Występuje tu 20 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Spośród licznych zbiorowisk roślinnych, których stwierdzono tu 56, należy zwrócić uwagę na unikatową w polskich Karpatach postać zespołu Valeriano-Caricetum flavae, z udziałem czosnku syberyjskiego Allium sibiricum i niebielistki trwałej Swertia perennis subsp. alpestris oraz na obecność na wierzchowinach i grzbietach górskich torfowisk oraz na bardzo rzadkie w Polsce jaworzyny Aceri-Fagetum.

W obszarze stwierdzono występowanie 19 gatunków z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Kompleksy leśne stanowią ostoje dużych drapieżników (niedźwiedzia, wilka i rysia). W masywie Pilska znajduje się jedno z 3 znanych z Polski stanowisk darniówki tatrzańskiej (endemit karpacki). Flora tego obszaru liczy około 1000 gatunków, w tym 150 gatunków górskich (18 alpejskich i 27 subalpejskich). Jest tu jedno z 4 stanowisk tojadu morawskiego w Polsce i jeden z 4 rejonów występowania tocji karpackiej. Utrzymuje się także (choć stosunkowo nieliczna) populacja dzwonka piłkowanego. Obszar jest również ważny dla ochrony ptaków (m.in. głuszca).

 Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru natura 2000 Beskid Żywiecki PLB240002 i Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 24 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Beskid Żywiecki PLH240006 określa zadania ochronne dla opisywanych obszarów

PLH – 240023 Beskid Mały

Obszar położony w masywie Beskidu Małego, w paśmie Magurki Wilkowickiej (Czupel 933 m npm) i grupie Łamanej Skały (929m npm). Beskid Mały zbudowany jest z utworów serii śląskiej, reprezentowanych głównie przez twarde, odporne na wietrzenie piaskowce godulskie, które przeławicowane są łupkami, piaskowcem i zlepieńcami istebniańskimi dolnymi. Układ dolin jest koncentryczny, grzbiety i szczyty zaokrąglone, a stoki dość strome. Na omawianym terenie znajduje się kilkadziesiąt skałek, jaskiń i schronisk podskalnych. Powierzchniowo dominują tu zbiorowiska leśne, łąkowe są rzadsze, a sporadycznie występują zbiorowiska torfowiskowe, ziołoroślowe i naskalne. Czwarty największy i najlepiej wykształcony kompleks kwaśnych buczyn górskich Luzulo luzuloidis-Fagetum w Karpatach. Występowanie na krańcach zasięgu geograficznego zespołów świerczyny górnoreglowej Plagiothecio-Piceetum (w piętrze regla dolnego - unikatowy fenomen synchorologiczny w Karpatach), jaworzyny miesięcznicowej Lunario-Aceretum, świerczyny na torfie Bazzanio-Piceetum. Stwierdzono tu łącznie obecność 14 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Ponadto, jest to miejsce występowania 2 gatunków mchów z załącznika II tej Dyrektywy

POMNIKI PRZYRODY

1. Sosna wejmutka (200 lat, obwód 375cm, wysokość 34 m). Znajduje się we wsi Sopotnia Mała na terenie leśnictwa Romanka Dolna

2. Klon jawor (250 lat, obwód 335 cm, wysokość 24 m). Pomnik znajduje się we wsi Sopotnia Wielka na terenie leśnictwa Sobotnia Dolna

3. Grupa 9 sosen (wiek od 100-120 lat, obwód 107-230 cm, wysokość 18-24 m). Pomnik znajduje się na terenie Leśnictwa Sobotnia Dolna.

4. Dąb szypułkowy (wiek 250 lat, obwód 250 cm, wysokość 16 m) Pomnik znajduje się na terenie leśnictwa Ślemień

5. Jaskinia Komonieckiego. Znajduje się na zachodnim zboczu Pośredniego Gronia (680 m n.p.m., na jednym z dopływów potoku Dusica), teren leśnictwa Ślemień

6. Skała Baszta Skalna o wymiarach 6,5 x 3,5 x 10 m. Znajduje się na terenie Leśnictwa Zakocierz, Ślemień

7. Jaskinia pod rozdrożem na porośniętym głazowisku w dolinie potoku Buczynka, na terenie Leśnictwa Korbielów

8. Jaskinia Czarne Działy I, na wzniesieniu w obrębie porośniętego głazowiska, 720 m n.p.m. w okolicy Gibasowego Wierchu

9. Jaskinia Czarne Działy II na wzniesieniu, w obrębie porośniętego głazowiska na wysokości          750 m n.p.m

LASY HCVF

Lasy HCVF to lasy o szczególnych walorach przyrodniczych zlokalizowane na terenie Nadleśnictwa Jeleśnia, wyznaczone w oparciu o kryteria wyznaczania lasów o szczególnych walorach przyrodniczych w Polsce.

Powierzchnia lasów HCVF na terenie Nadleśnictwa Jeleśnia przyjęta decyzją Nadleśniczego nadleśnictwa Jeleśnia z dnia 31.03.2016 r. wynosi:  11 254,74 ha.