Ochrona przyrody

 Formy ochrony przyrody

  W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Czarna Białostocka znajduje się wiele elementów środowiska, cennych z punktu widzenia szeroko rozumianej waloryzacji przyrodniczej.

Spośród form ochrony przyrody funkcjonujących na omawianym terenie należy wymienić:

             4 rezerwaty przyrody na gruntach nadleśnictwa o łącznej powierzchni 947,34 ha,

             Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej,

             Obszary Chronionego Krajobrazu (szczegółowa lokalizacja podana jest w Programie ochrony przyrody),

             Obszary Natura 2000 (szczegółowa lokalizacja podana jest w Programie ochrony przyrody),

             liczne zabytki architektury i budownictwa, stanowiska archeologiczne - objęte ochroną konserwatorską,

             ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.

Rezerwat Taboły

Rezerwat „Taboły” leży w północno-wschodniej części Puszczy Knyszyńskiej. Został powołany na mocy Rozporządzenia Wojewody Podlaskiego z dnia 16 lipca 2001 r. Objęty jest ochroną częściową, której celem jest zachowanie fragmentu Puszczy Knyszyńskiej ze zbiorowiskami boru mechowiskowego i boru świerkowo-torfowcowego. Powierzchnia ogólna rezerwatu wynosi 302,44 ha. Rezerwat Taboły leży na obszarze, jednego z większych w Puszczy Knyszyńskiej basenów wytopiskowych, będących pozostałością po północnomazowieckim stadiale zlodowacenia środkowopolskiego.

Rezerwat Jesionowe Góry

Rezerwat „Jesionowe Góry” znajduje się w północnej części zwartego kompleksu leśnego Puszczy Knyszyńskiej. Powołany został Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 19 stycznia 1987 r., w celu zachowania naturalnych zbiorowisk Puszczy Knyszyńskiej i ich bioróżnorodności. Powierzchnia ogólna rezerwatu wynosi 375,50 ha. W części zachodniej i południowej rezerwatu usytuowane są misy wytopiskowe wypełnione torfami. Od północnego wschodu obszar rezerwatu zamykają doliny strumienia „Łowiczanka” i rzeki „Jałówki”.

Rezerwat Starodrzew Szyndzielski

Rezerwat częściowy „Starodrzew Szyndzielski” powołano na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 28 sierpnia 1990 r., w celu zachowania unikatowego fragmentu Puszczy Knyszyńskiej, porośniętego ciepłolubnym lasem sosnowo-świerkowo-dębowym o charakterze gradu miodownikowego (Meliti-Carpinetum). Powierzchnia ogólna rezerwatu 79,74 ha. Prócz naturalnych zbiorowisk roślinnych, chroni się tu również zagrożone i rzadkie gatunki zwierząt, roślin i grzybów.

Rezerwat Budzisk

Rezerwat „Budzisk” powołano na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 31 marca 1970 r., w celu zachowania fragmentu grądu naturalnego pochodzenia. Jest to rezerwat wodno-leśny, z naturalnymi zbiorowiskami leśnymi, torfowiskowymi, łąkowymi i źródliskowymi. Od 1987 r. obowiązują dwie kategorie ochrony: ochrona ścisła na pow. 17,80 ha oraz częściowa na pozostałym obszarze 311,81 ha. W granicach Nadleśnictwa Czarna Białostocka znajduje się 190,57 ha gruntów rezerwatu

Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. prof. Witolda Sławińskiego

PKPK powołano uchwałą nr XXVI/172/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku 24 maja 1988 r. Jest to największy park krajobrazowy w Polsce (74466,78 ha). W obrębie parku znajduje się południowo-zachodnia część nadleśnictwa.

Park krajobrazowy utworzono celem ochrony terenów leśnych i dolin rzek, które wyróżniają się wysokim stopniem naturalności, dużymi walorami przyrodniczymi i krajobrazowymi oraz bogactwem kulturowym.

Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórza Sokólskie

Obszar chronionego krajobrazu utworzono na mocy Rozporządzenia nr 8/05 Wojewody Podlaskiego z dnia 25 lutego 2005 r., celem zachowania różnorodności biologicznej siedlisk przyrodniczych występujących na terenie Wzgórz Sokólskich i Wzgórz Kryńskich. W zasięgu nadleśnictwa znajduje się ponad 600 ha Obszaru Chronionego Krajobrazu Wzgórza Sokólskie.

Obszary Natura 2000

W granicach Nadleśnictwa Czarna Białostocka znajduje się część obszaru „Puszcza Knyszyńska”, włączonego do Sieci Natura 2000 15 kwietnia 2004 r., wyznaczonego na podstawie „Dyrektywy Ptasiej” oraz fragment „Obszaru Natura 2000 – Dolina Biebrzy”.

Na całym Obszarze Natura 2000 – „Puszcza Knyszyńska” znajdują się ostoje ptasie o randze europejskiej. Występuje tu co najmniej 38 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej i 14 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi.

W Obszarze Natura 2000 – „Dolina Biebrzy” występuje 15 rodzajów siedlisk wymienionych w Załączniku I do Dyrektywy Siedliskowej oraz wiele gatunków ptaków, ssaków, gadów, ryb, bezkręgowców i roślin figurujących w Załączniku II.

Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt

W myśl Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw obowiązującej od 15 listopada 2008 r., ochrona gatunkowa odnosi się do okazów oraz siedlisk i ostoi zwierząt, roślin i grzybów.

1. Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących na terenie kraju i innych państw członkowskich Unii Europejskiej rzadkich, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie przepisów prawa międzynarodowego, których Rzeczypospolita Polska jest stroną, gatunków roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk i ostoi, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.

2. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony.

Pomniki przyrody

Na terenie Nadleśnictwa Czarna Białostocka zlokalizowanych jest 86 pomników przyrody w tym:

- 56 pojedynczych drzew

- 3 grupy drzew

- 1 aleja (34 szt.)

- 25 pojedynczych głazów narzutowych

- 1 grupa głazów narzutowych (2 szt.)

- 34 pominiki znajdują się na gruncie Nadleśnictwa Czarna Białostocka